Historie van Vandaag 13 oktober

In 1773 ontdekte de Franse astronoom Charles Messier het Draaikolkstelsel, bekend als de Whirlpool galaxy (M51). Dit spiraalvormige sterrenstelsel bevindt zich op ongeveer 31 miljoen lichtjaar van de aarde in het sterrenbeeld Jachthonden. Het is een van de meest iconische voorbeelden van een spiraalstelsel, gekenmerkt door zijn duidelijke armen die zich majestueus rond het centrum wikkelen. Messier nam het op in zijn beroemde catalogus van nevels en sterrenhopen, die hij samenstelde om objecten te identificeren die mogelijk verward konden worden met kometen. De ontdekking draagt nog steeds bij aan ons begrip van sterrenstelsels en kosmische structuren.

In 1972 vond de beruchte Andesvliegramp plaats toen een Uruguayaans vliegtuig neerstortte in de Andes tijdens een vlucht naar Chili. Van de 45 inzittenden overleefden 16 personen, maar hun redding kwam pas na 72 dagen. Gedurende die periode moesten de overlevenden onder extreme omstandigheden zien te overleven, waarbij ze noodgedwongen tot kannibalisme overgingen om in leven te blijven. De ramp werd een symbool van menselijke veerkracht en overlevingsdrang, en hun verhaal werd later wereldwijd bekend door het boek en de film Alive. De gebeurtenis blijft een van de meest dramatische en hartverscheurende overlevingsverhalen in de moderne geschiedenis.

In 1914 ontwikkelde de Afro-Amerikaanse uitvinder Garrett Morgan het gasmasker, een revolutionaire uitvinding die levens zou redden in oorlog en industriële omstandigheden. Zijn “veiligheidskap”, oorspronkelijk ontworpen om brandweerlieden te beschermen tegen rook en giftige dampen, werd later aangepast voor gebruik in de Eerste Wereldoorlog. Het masker bood soldaten bescherming tegen chemische wapens, zoals mosterdgas, die tijdens de oorlog werden ingezet. Morgan’s uitvinding markeerde een grote vooruitgang in veiligheidstechnologie en werd een essentiële uitrusting voor militairen en arbeiders in gevaarlijke omgevingen. Zijn werk benadrukte het belang van innovatie in het beschermen van mensenlevens.

In 2016 liet de Nigeriaanse terreurgroep Boko Haram 21 van de ruim 200 ontvoerde Chibok-schoolmeisjes vrij, na ruim twee jaar gevangenschap. Deze meisjes waren in 2014 ontvoerd uit hun school in Chibok, een gebeurtenis die wereldwijd verontwaardiging opwekte en leidde tot de internationale campagne #BringBackOurGirls. De vrijlating was het resultaat van onderhandelingen tussen Boko Haram en de Nigeriaanse regering, ondersteund door internationale bemiddelaars. Hoewel de vrijlating van deze meisjes als een belangrijke stap werd gezien, bleven nog veel anderen in gevangenschap. De gebeurtenis vestigde opnieuw de aandacht op de voortdurende dreiging van Boko Haram in de regio en de impact op de lokale gemeenschappen.

In 1944, tijdens de Duitse bezetting van Nederland in de Tweede Wereldoorlog, vond een fusillade plaats in Zwolle. Deze executie was een represaillemaatregel van de nazi’s, die regelmatig burgers en verzetsstrijders executeerden als vergelding voor verzetsacties. Verschillende verzetsstrijders en burgers werden zonder proces ter dood gebracht als een manier om de bevolking te intimideren en verzet te onderdrukken. Dit tragische voorval maakte deel uit van de bredere onderdrukking van het verzet in Nederland tijdens de laatste jaren van de oorlog. De fusillade in Zwolle blijft een aangrijpende herinnering aan de wreedheden van de bezetting en de offers die voor de vrijheid werden gebracht.

In 2015 is Circus Herman Renz, het grootste en bekendste circus van Nederland, officieel failliet verklaard na ruim 100 jaar in bedrijf te zijn geweest. Het circus, dat in 1911 werd opgericht, was jarenlang een icoon van de Nederlandse circuswereld en trok vele generaties toeschouwers met zijn spectaculaire voorstellingen. Financiële problemen, toenemende concurrentie van andere vormen van entertainment en veranderende maatschappelijke opvattingen over dieren in het circus droegen bij aan de ondergang. Ondanks pogingen om het circus te redden, lukte het niet om voldoende fondsen te werven. Het faillissement markeerde het einde van een tijdperk in de Nederlandse circusgeschiedenis.

In 1958 verscheen het boek A Bear Called Paddington van de Britse schrijver Michael Bond, waarin het iconische personage Beertje Paddington voor het eerst is geïntroduceerd. Het verhaal volgt een schattige, beleefde beer uit “donkerst Peru” die naar Londen reist en daar door de familie Brown is geadopteerd nadat ze hem op Paddington Station hebben gevonden. Met zijn kenmerkende blauwe jas, rode hoed en liefde voor marmelade, veroverde Paddington snel de harten van lezers wereldwijd. Het boek werd het begin van een geliefde kinderboekenreeks die nog steeds populair is. Bond’s creatie groeide uit tot een cultureel icoon met films, televisieseries en talloze vertalingen over de hele wereld.

Op 13 oktober 1307, een vrijdag, zijn de Tempeliers massaal gearresteerd op bevel van de Franse koning Filips IV. Dit historische moment, waarbij de machtige ridderorde is beschuldigd van ketterij en andere misdaden, leidde tot hun uiteindelijke val. Velen zien deze gebeurtenis als een mogelijke oorsprong van het bijgeloof rond vrijdag de 13de als een ongeluksdag. De koning, die zware schulden had bij de orde, wilde hun rijkdom in beslag nemen, wat leidde tot de vervolging en executie van vele Tempeliers, waaronder grootmeester Jacques de Molay. Paus Clemens V ontbond de orde officieel in 1312, maar de mystiek rond de Tempeliers en hun arrestatie blijft voortleven. Hun lot heeft sindsdien diepe invloed gehad op populaire cultuur en complottheorieën.

13 oktober is o.a. de geboortedag van:

• Eefke Mulder (1977) Nederlands hockeyster
• Eric Braamhaar (1966) Nederlands voetbalscheidsrechter
• Kelly Preston (1962) Amerikaans actrice
• Tom Ordelman (1957) Nederlands schrijver, dichter, journalist, publicist en literair vertaler
• Bram Vermeulen (1946 – 2004) Nederlands zanger, componist, cabaretier en schilder
• Paul Simon (1941) Amerikaans singer/songwriter
• Bob Hunter (1941 – 2005) Canadees medeoprichter en eerste voorzitter van Greenpeace
• Margaret Thatcher (1925) Brits ex-premier, bijgenaamd “The Iron Lady”
• Sacha Baron Cohen (1971) Brits acteur en komiek
• Caleb McLaughlin (2001) Amerikaans acteur

• Internationale Dag voor het Beheersen van Natuurrampen
• Herdenking bij het Monument op de Schietbaan Berkum – Nederland
• Overlijden koning Bhumibol Adulyadej – Thailand
• White Sunday (Dag voor de Kinderen) – Samoa
• Dag van Prins Louis Rwagasore – Burundi
• Dag van de Kunstmest
• Wereld Trombosedag
• Geen BH-dag