Wat is het eigenwoningforfait?

Eigenwoningforfait is een fiscale bijtelling bij het inkomen in verband met het hebben van een eigen koopwoning. Het komt erop neer dat huiseigenaren betalen voor het ‘woongenot’.
Onder ‘woongenot’ wordt niet verstaan dat men prettiger woont in een eigen koophuis maar ‘woongenot’ wordt gezien als een inkomen in natura.
Het betreft o.a. de omstandigheid dat men geen huurkosten heeft en tegelijkertijd een vermogen opbouwt dat vrijkomt als men de woning verkoopt.
De hoogte van het bedrag wordt bepaald aan de hand van de waarde van het huis. Referentie daarvoor is de WOZ-waarde.
WOZ staat voor Wet waardering onroerende zaken. Deze waarde wordt door de gemeente vastgesteld en staat op de WOZ-beschikking die de eigenaar van de koopwoning jaarlijks van zijn gemeente krijgt.

Toegevoegd na 4 uur:
Een aanvulling voor als het bovenstaande niet helemaal duidelijk is:
Forfait en forfaitair zijn termen in het Nederlands belastingrecht die worden gebruikt om aan te duiden dat in een bepaald geval niet de werkelijke situatie, maar een veronderstelde situatie de heffingsgrondslag vormt voor belasting.
(Heffingsgrondslag - de maatstaf van heffing voor een indirecte belasting)

Het berekenen van een indirecte belasting, het eigenwoning forfait, is gebaseerd op een veronderstelde situatie.
De belastingdienst gaat ervan uit dat de woning in waarde stijgt en bij verkoop dus meer op zal brengen dan men er voor betaald heeft. Dat de huizenbezitter dus vermogen opbouwt.
Een tweede bijkomend financieel voordeel van het wonen in een eigen (koop)woning is dat men geen huur betaalt.
Beide situaties samen wordt ‘woongenot’ genoemd waarop het eigenwoningforfait is gebaseerd.
Huiseigenaren verwachtten in 2014 dat het eigenwoningforfait zou dalen als de waarde van de woning zou dalen, maar dat is niet het geval gebleken.

Makkelijker kan ik het niet maken.

Als je in een eigen huis woont, ziet de overheid dat als een voordeel. Een voordeel dat je hebt ten opzichte van niet-eigenwoningbezitters. Een voordeel van het soort waarover belasting moet worden betaald.

De waarde van dat voordeel wordt berekend aan de hand van de WOZ-waarde. Die WOZ-waarde is het bedrag wat je huis volgens de gemeente waard is.

Hoe hoger de geschatte waarde van het huis, hoe hoger ook de bijtelling van het voordeel. Dit voordeel is het eigenwoningforfait. De meeste mensen met een eigen huis hebben een hypotheek en betalen rente. Dat rentebedrag is meestal hoger dan die bijtelling vanwege dat voordeel. Dat werkt belastingverlagend.

Nu was er een wet dat wanneer je nog maar een kleine hypotheekschuld hebt (en dus ook een relatief lage rente moet betalen) je per saldo geen recht meer hebt op aftrek van die rente maar ook geen bijtelling krijgt voor dat voordeel. Dat is gunstig voor degenen die hun hypotheek bijna of helemaal hebben afgelost. Zou die regel er niet zijn, dan zou je anders belasting moeten betalen over het bezit van een eigen huis.

De nieuwe regering is echter van plan om die regel af te schaffen. Dat is nadelig voor degenen die geen hypotheek meer hebben. Die krijgen dan wel die bijtelling. En betalen daardoor meer belasting dan onder de regels van nu. Het komt dan over als een soort boete op het bezit van een eigen huis.