Hoe kan iemand een huis bouwen op een weiland?

In bijna elke provincie in Nederland is een regeling Ruimte-voor-Ruimte of Rood-voor-Rood. De kleur rood staat op bestemmingsplannen voor bebouwing. Ruimte slaat hier op bedrijfsruimte versus woonruimte.

De regeling verschilt per provincie, maar komt er globaal op neer dat een boer die met zijn bedrijf wil (of moet) stoppen, of er in een andere vorm (met minder grote 'lelijke' stallen) mee wil verdergaan, de kans krijgt om in ruil voor het slopen van een grote stal 1 of 2 woningen terug te bouwen. De nieuwe woningen staan dan wel in de buurt van de bestaande boerderij, maar niet op het erf van de boerderij op de plek waar eerst de stal(len) stond(en).

Het is dus niet zo dat een particulier een stukje weiland van de boer kan kopen en daar een huis op kan bouwen. Het is de boer die het proces in gang stelt om (een deel van) zijn bedrijf te slopen en te saneren. De grond is vaak vervuild en moet tegen hoge kosten worden afgevoerd en vervangen door schone grond. In ruil daarvoor mag hij een ander deel van zijn grond verkopen als bouwkavel(s). De winst van de grond die ineens meer waard is als bouwgrond dan als weidegrond verdwijnt grotendeels door de hoge kosten voor sloop en sanering, en de boer ziet (een deel van) zijn bedrijfsomzet verdwijnen. Om boeren te stimuleren toch te stoppen of te minderen met hun milieubelastende of overlastgevende bedrijfsvoering, is er een subsidieregeling. De regeling verschilt per provincie en soms per regio of per soort bedrijf.

De kopers van de nieuwe woningen betalen daarvoor een normale prijs. Zowel de boer als de bemiddelaar (makelijk of regionaal bureau voor Ruimte-voor-Ruimte-woningen) willen er natuurlijk de maximale winst uithalen. Het zijn vaak unieke plekken met veel ruimte zowel in als rondom de woning. Het zijn dan over het algemeen ook niet de goedkoopste woningen!

Je moet dan bij de gemeente een verandering van bestemmingsplan aanvragen. Vaak is dit een lang en moeilijk proces maar het kan helpen om dezelfde visie als de gemeente te hebben.