waarom is het placebo-effect zo belangrijk in de medische wetenschap, terwijl geen enkele studie ooit heeft kunnen aantonen dat het inderdaad werkt?

Het placebo-effect is zeer zeker wel aangetoond. Dat is ook precies de reden dat het zo'n groot belang heeft in elk medisch onderzoek. Er zijn altijd factoren in een onderzoeksgroep die het verloop van een aandoening kunnen beïnvloeden. Bijvoorbeeld regressie naar het gemiddelde, spontaan herstel, therapeutische effecten van de eerste meting, historische gebeurtenissen en nog meer. Dat zijn echter allemaal algemene effecten, die gelden voor zowel de onderzoeks- als controlegroep. Als je de specifieke effecten van een medicijn wilt testen, moet je niet alleen het effect hiervan afzetten tegen eenzelfde groep patiënten die dit medicijn niet slikt, maar wil je ook heel specifiek de werking van het middel zélf testen. Dat betekent dat je in een controlegroep dezelfde omstandigheden moet creëren: aandacht van de arts/onderzoeker, de meting zelf, en het idee een middel te slikken dat kan helpen. Aangezien is aangetoond dat bij een groep mensen die een placebo slikt, effecten groter zijn dan bij een controlegroep die géén placebo slikt, is hiermee het placebo-effect aangetoond. En dat opnieuw in elke studie die werkt met een 'gewone' controlegroep (bijvoorbeeld een wachtlijstconditie) en een placeboconditie.

Ik zal het je nog sterker vertellen: onlangs las ik een artikel over een studie naar het effect van placebo's op klachten van het prikkelbare darmsyndroom. Hierbij werd aan de patiënten verteld dat zij een placebo kregen. Hen werd uitgelegd dat bij dergelijke klachten bekend is dat een placebo vaak werkzaam is, vanwege de suggestie dat het werkt, en dat dit ervoor zorgt dat het lichaam zelf zich herstelt. Ook werd patiënten uitgelegd dat het hierom belangrijk was dat zij zich hielden aan de voorgeschreven dosering, en dat zij hun placebopillen trouw innamen.

Uit dit onderzoek bleek dat het gebruik van een placebo, zélfs wanneer de patiënten wisten dat het om een placebo ging, duidelijk effectief was. Sterker nog, het effect van déze placebobehandeling was groter dan in onderzoeken waar de patiënten niet zeker wisten of ze het werkzame middel kregen, of de placebo. Blijkbaar is alleen al de gedachte dat je misschien een middel hebt dat niet werkt, al genoeg om het effect te verminderen, dit tegenover de zekerheid dat je een placebo neemt om het effect van placebo's te onderzoeken. Ik ben het dus absoluut niet eens met de stelling dat het effect van placebo's nooit aangetoond zou zijn, want ik heb veel te veel bewijs van het tegendeel gezien.