Als een wolk in de lucht massa heeft, waarom word hij dan niet door de zwaartekracht naar beneden getroken?

Allemaal water in een of andere vorm
Wolken zijn verzamelingen van zichtbare hele kleine water- of ijsdeeltjes, die in de atmosfeer zweven. Zonder voldoende waterdamp krijg je geen wolken. Wolken komen pas in beeld als de waterdamp van gasvorm overgaat in een andere vorm: water, onderkoeld water, ijs of een mix van alles. Dat gebeurt als een hoeveelheid lucht afkoelt. Die koudere lucht kan minder waterdamp bevatten, zodat het overschot condenseert tot zichtbare waterdeeltjes – als wolk. Dat moment van oververzadiging gebeurt bij het ‘dauwpunt’, een bepaalde waarde van de luchttemperatuur. Het proces volgt thermodynamische wetmatigheden waarbij temperatuur, dampspanning, drukverandering en uitwisseling van energie een rol spelen.

Het condenseren gaat niet helemaal vanzelf. Er moet iets, ‘een houvast’, aanwezig zijn waaromheen die condensatie plaats vindt. Iets heel erg kleins dient als condensatiekern. Dit kan van natuurlijke origine zijn (stuifmeel, fijne zoutdeeltjes afkomstig van stormen op de oceaan, woestijnstof, vulkanisch materiaal, schimmelsporen) en van niet-natuurlijke herkomst (zuurdeeltjes van industriële uitstoot, uitlaatgasdeeltjes, andere luchtverontreiniging).

Er was eens een klaarheldere oudejaarsnacht, maar even na middernacht klapte het ineens potdicht met ‘vette’ mist. De waterdamp in de lucht kreeg miljarden condensatiekernen cadeau door de rook & smook van afgestoken vuurwerk. Het leidde tot een spontane wolkenvorming in de allerlaagste regionen van de atmosfeer. We zaten in dat kakelverse nieuwe jaar binnen tien minuten plotsklaps in een zeer dichte mist.

Wolkendeeltjes zijn verschrikkelijk klein. In wolkensoorten waar geen neerslag (regen of sneeuw) uit komt, zitten er honderden in een kubieke centimeter. Ze hoeven niet groter te zijn dan 0.01 mm in doorsnede. Al zijn er heel veel wolkendeeltjes, nochtans is de massa zelden meer dan 1 gram per kubieke meter. Het hele spul blijft daarbij keurig zweven.

dat word het wel in de vorm van neerslag.