Hoe weet je of een zuur meerwaardig is? en bij een basse?

Een zuur kan waterstofatomen afgeven, een base neemt ze op. Aan de chemische formule kan je zien hoeveel waterstofatomen een zuur kan afgeven: HCL eentje, H2CO3 twee en H3PO4 drie. Bij basen kan je kijken naar de lading van het ion. Elke minlading kan 1 waterstofatoom opnemen. OH- kan er dus 1 opnemen.

Wanneer je bij een onbekend zuur langzaam base voegt (druppelen) en tegelijk de pH gemeten wordt, zul je zien dat een eenwaardig zuur slechts bij 1 bepaalde pH waarde de base kan bufferen. Een tweewaardig zuur zal bij twee verschillende pH waarden kunnen bufferen en een driewaardig zuur bij drie verschillende pH waarden (bufferen betekent dat je door vrij veel toevoeging van base maar weinig verschuiving van de pH krijgt).

Meerwaardige zuren kunnen 'zure zouten' vormen zoals NaHCO3, wat door bijvoegen van extra base in Na2CO3 kan worden omgezet. Er zijn dus twee reacties: eerst een van zuur met base, daarna van het zure zout met de base. Bij H3PO4 (fosforzuur) zijn er zelfs 2 tussenstappen voor je aan de vorming van het 'volledig uitgereageerde' zout toe bent. Zou je fosforzuur laten reageren met ijzerbase Fe(OH)2 of Fe(OH)3 dan kun je producten krijgen als FeHPO4 en FePO4 (ijzerfosfaat wordt gebruikt als coatinglaagje op spaanplaatschroeven, om roesten te voorkomen). Laat je fosforzuur reageren met KOH ofwel kaliloog, dan ontstaat eerst H2KPO4, dan HK2PO4 en uiteindelijk K3PO4. je hebt dus 3 afzonderlijke reacties en dit kun je zien aan het pH - verloop in je reactiemengsel. Ook kan er warmte vrijkomen, wat als je nauwkeurig meet, ook per reactiestap meetbaar is.

Ook bij basen werkt dit, alleen ga je nu bij een eenwaardige base zoals NaOH of tweewaardige base zoals Ca(OH)2 of driewaardige base zoals Cr(OH)3 zuur druppelen, om een soortgelijk effect te meten.

Op deze wijze kun je van een onbekend zuur, of onbekende base, uitzoeken of het een een- twee- of driewaardig zuur (of base) is.