Wat is het verschil tussen zeepmoleculen, micellen en stearaationen?

Zeep is het niet- scheikundige woord voor wasmiddel.

Zeep bevat scheikundige elementen die allemaal hun werk doen in het schoonmaken.
Micel en Stearaationen-ionen zitten in zeep.

Micel
Allereerst is een micel niet één bepaalde stof, maar een klein groepje moleculen van een oppervlakte-actieve stof in water. Op de INCI-lijst van een micellaire reiniger zul je dus niet het ingrediënt 'micellen' tegenkomen, maar de oppervlakte actieve stof(fen) waaruit deze bestaan.
Een oppervlakte-actieve stof (ook wel tenside genoemd, of in het Engels surfactant) is een stof die de oppervlaktespanning van een vloeistof kan verlagen. Dat klinkt heel technisch en ingewikkeld, maar komt er eigenlijk op neer dat de hydrofobe (niet met water samengaande) kanten van de moleculen een uitweg willen zoeken naar het oppervlak van het water. Omdat er echter niet genoeg
oppervlak is waar de hydrofobe koppen de lucht in kunnen, zullen ze elkaar aantrekken en zo vormen zich Clustertjes.

Stearaat-ionen. C17H35COO-
De ‘C’ laat zien dat er koolstofatomen inzitten. Het getal 17 geeft aan dat er 17 van die koolstofatomen aan wezig zijn. De ‘H’ staat voor het waterstofatoom, daar zitten er dus 35 van in enz.
Zepen zijn zouten die meestal stearaat-ionen en natrium- of kaliumionen bevatten. Stearaat-ionen zijn organische ionen (koolwaterstoffen) met een groot aantal C-atomen . Zeep reageert met 'kalk' in hard water.


Dit zijn globaal de verschillen.
Wanneer je wilt weten hoe zeep zijn werk doet : dat kun je vinden in de bron.

Zeep ontstaat door een vet (of olie) te koken met natronloog of een andere sterke base. In het klassieke proces kookt men 72% olijfolie met 28% zuivere natronloog (dus pastilles). Er ontstaat dan natriumoleaat (C17H33 COONa) wat je moet beschouwen als het natriumzout van oliezuur.
Natriumstearaat lijkt veel op natriumoleaat en kan ook als zeep worden gebruikt. Het verschil zit in de lange koolstofketen:
C17H35COOH = stearinezuur en
C17H33COOH = oliezuur, dat 2 H-atomen minder heeft, omdat er een dubbele koolstofbinding in zit: oliezuur is een enkelvoudig onverzadigd vetzuur terwijl stearinezuur een verzadigd vetzuur is.

Zeep oefent haar werking uit doordat de 'kop' waar de natrium zit, polair is waardoor zeep goed oplost in water; en de 'staart' met de lange koolstofketen is apolair, waardoor vetten goed uit kleding of van je lijf verwijderd wordt. Een stearaation ontstaat wanneer dit zout (natriumoleaat dus) wordt gesplitst in een natriumion (Na+) en een stearaation (C17H35COO-). Voor gedetailleerde uitleg over de werking zie de bron.

Een micel ontstaat doordat een aantal zeepmoleculen met de staarten naar elkaar toe gaat liggen en zo een micro-bolletje vormt met de natrium 'koppen' aan de buitenzijde. deze buitenzijden kunnen bepaalde mineralen uit vuile kleding lostrekken. Dus in het waswater bevinden zich veel zeepmicellen.

Overigens kun je als je naar moderne wasmiddelen kijkt, nauwelijks meer spreken van zeepmoleculen, omdat die wasmiddelen naast klassieke ingredienten ook enzymen bevatten. Detergenten lijken qua samenstelling en werking wel op ouderwetse zeep.

nog een leuk weetje: harde zeep krijg je door natronloog te gebruiken en uit te gaan van verzadigde vetten; zachte zeep (groene zeep) door kaliloog te gebruiken en uit te gaan van onverzadigde vetten.