wat is radioactiviteit?

Alle materialen bestaan uit atomen. De meeste van die atomen zitten stevig in elkaar maar de allergrootste zijn minder stevig. Net als wanneer je bv dozen gaat stapelen. 2 of 3 dozen staat stevig maar te veel gaat wiebelen en valt snel om. Atomen zijn wat steviger maar sommige van de grootste bestaan uit meer dan tweehonderd stukjes (238 voor de atomen in een kerncentrale) waarvan de helft helemaal niet bij elkaar wil zitten (net als 2 dezelfde kanten van een magneet).

Zo’n groot atoom kan op verschillende manieren uit elkaar vallen. De stukken die er zo uit komen is de straling. Er zijn drie soorten straling, alpha, beta en gamma straling. Alpha straling zijn de grootste stukken. Beta kleine stukjes en Gamma straling is net zoiets als licht alleen kan je het niet zien (net als met een röntgenfoto). Materialen die zulke straling uitzenden noemen we radioactief.

Wat ze in een kerncentrale doen is die grote atomen splijten in 2 kleine. Daarbij komt heel veel energie vrij en wordt het heel erg heet. Met die warmte wordt stoom gemaakt om elektriciteit te maken. In Japan echter is daar iets fout gegaan. Het duurt namelijk heel lang voor dat materiaal niet meer heet is maar ze konden het niet meer afkoelen. Daardoor is de centrale beschadigd en is dat radioactieve materiaal in de lucht en de zee bij Japan gekomen.

De reden dat radioactiviteit gevaarlijk is komt omdat die stukjes die uit zo’n atoom komen tegen andere atomen botsen. Als dat gebeurt dan wordt dat atoom ‘geïoniseerd’. Wat dat betekend krijg je later nog bij scheikunde en is hier niet belangrijk maar als een atoom eenmaal is geïoniseerd wil het zich aan andere atomen binden. Net als wanneer iets verbrand (zuurstof bind dan aan koolstof) alleen kan dit ook gebeuren als dat normaal niet zou kunnen (atomen gaan dan uit elkaar en maken zo nieuwe combinaties). Als dit in een mens gebeurd dan kan je daar heel erg ziek van worden.

In kleine beetjes is het niet erg (er is altijd een klein beetje radioactiviteit om ons heen vanuit de Aarde en van de zon) en kan je lichaam dat prima repareren maar als het heel veel is zoals in een kerncentrale is het wel heel schadelijk. Je kan dan brandwonden krijgen, ziek worden en zelfs kanker krijgen en zelfs later zieke kinderen krijgen. Daarom zijn ook zoveel mensen tegen kernenergie. Zolang het in de kerncentrale zit is het ongevaarlijk maar als het er uit komt is het wel heel gevaarlijk.
Hier gaan we er overigens geen last van krijgen. Japan is daarvoor te ver weg.