Wat is geur?

Geur hangt strik samen met reuk.

Geur wordt veroorzaakt door aerosolen (mengsel van stofdeeltjes en vloeistofdruppels in een gas). Deze aerosolen komen de neus binnen en lossen op in het slijmvlies van de neus. Daarin zitten reukcellen, receptoren die elk weer anders reageren op een stof.

Bij de mens zijn er 30.000.000 reukcellenen die stellen elk mens in staat ongeveer 10.000 geuren te onderscheiden. En mensen kunnen niet eens echt goed geuren onderscheiden.

Zonder reukcellen geen geur.

Toegevoegd na 4 minuten:
Hoe het precies werkt is nog niet eens duidelijk. Sommige biologen gaan er vanuit dat elke geurmolecuul als het ware past op een receptor en dat die een stroompje geeft aan de hersenen. Dit activeert ook gebieden in het geheugen waardoor een geur een bepaalde associatie krijgt.

De Franse biofysicus Luca Turin vermoedt dat receptoreiwitten in de neus niet reageren op de vorm van een geurstof, maar op zijn trillingen. Die zouden een ‘tunneleffect’ kunnen stimuleren waarbij elektronen overspringen naar een ander deel van het receptoreiwit. En dat zou weer een signaal naar de hersenen doen gaan.

Turins theorie zou onder meer verklaren waarom moleculen, die qua vorm heel sterk op elkaar lijken, in de praktijk toch totaal verschillend kunnen ruiken. Bij dieren is zelfs waargenomen dat ze het verschil konden ruiken tussen identieke moleculen waar verschillende isotopen in voorkwamen. Als het reukvermogen alleen op vorm selecteert, is dat laatste dus niet mogelijk. Maar die isotopen hebben wél verschillende massa’s en veroorzaken dus afwijkende trillingsfrequenties.

Ingewikkelde materie, maar in feite gaat het om perceptie, waarneming van de geur én de associatie in de hersenen.

Toegevoegd na 8 minuten:
Om mijn verhaal te illustreren: Ik ken iemand die heel hard is gevallen, waarbij de reukzenuw in de hersenen is beschadigd. Hierdoor is de reuk door elkaar geraakt en moest ze walgen van de geur van brood omdat het een verkeerde associatie gaf. Je moet dan - voor zover dat gaat - helemaal opnieuw leren ruiken. Het geeft ook aan hoe subjectief reuk is.

Toegevoegd na 13 minuten:
Ander opmerkelijk verhaal over dat geur in feite perceptie is: Oliver Sachs beschrijft een case van een dokter die op een dag zó'n sterk reukvermogen had dat hij door een dichte deur kon ruiken welke patiënten er binnen op hem zaten te wachten. Dit verschijnsel is wel over gegaan zonder dat het duidelijk was wat de fysiologische veranderingen waren.