kunnen lot (amor fati) en vrije wil samen gaan?

Dat er mensen zijn die zowel in het lot als in de vrije wil geloven is zwak uitgedrukt. Het lijkt er op dat de meerderheid dit denkt.

Er is eens onderzoek gedaan in hoeverre mensen gebeurtenissen in hun leven toeschrijven aan het lot dan wel aan hun eigen beslissing, genomen op basis van inzicht, kennis en kunde.
Daaruit bleek dat de mens de negatieve zaken in het leven toeschrijft aan het lot, de positieve aan de eigen beslissing.

Bijvoorbeeld als men een eigen bedrijf startte het en dit mislukte dan was het het lot dat dit veroorzaakte. Werd het een succes dan was was de persoon daar zelf voor verantwoordelijk.

Dit is natuurlijk inconsequent. Het is het een of het ander. Het hangt niet van de uitkomst af.

Deze denkfout wordt veroorzaakt door het feit dat de meerderheid van de mensen denkt dat de wil vrij is. Dat men vrij is om te beslissen wat wat men doet. Opstaan of in bed blijven liggen, op straat linksafslaan of rechtsaf, pompen of verzuipen.

Dat de wil niet vrij is wordt op school niet onderwezen. Wellicht onder invloed van de Christelijke cultuur die zegt dat de mens zelf kan bepalen of hij later in de hemel komt of in de hel belandt. Een wil die niet vrij is past niet in dit straatje.

De Duitse filosoof Arthur Schopenhauer heeft destijds de vraag beantwoord of de wil vrij is. Hij deed dit in zijn prijswinnende essay "Over de vrijheid van de wil" een zeer goed leesbaar filosofisch werk.

Schopenhauer geeft het voorbeeld van water.
Water zegt....ik ben vrij om de doen wat ik wil, ik kan een rustig beekje zijn of een woest stromende rivier. Ik kan een overstroming zijn of het water in een bijna uitgedroogde rivierbedding. (Hij gaf nog meer voorbeelden wat water kan zijn, maar die ik ben vergeten)
Maar water kan dat niet zelf beslissen. Het zijn de omstandigheden die bepalen wat water is. Een beekje of een woeste rivier.

Dus de omstandigheden bepalen welke beslissing een mens neemt. Of hij opstaat of blijft liggen................

Daarom is het onzinnig spijt te hebben van bepaalde beslissingen die je in het verleden hebt genomen. Op dat moment, met de informatie van dat moment, was het de juiste beslissing. Als achteraf blijkt dat die beslissing niet juist was komt dit doordat men nu meer informatie heeft die toen niet mee is gewogen.

Een mens is niet vrij om te beslissen wat hij wil. Hij kiest altijd voor de de op dat moment beste keuze. Hij kan de tweedekeus niet tot zijn eerste maken. Dat gaat in tegen de wil tot leven.