Hoe wordt de nieuwe koningin bij de wespen uitgekozen?

Alle papierwespen bouwen een groot nest waarin honderden tot duizenden dieren in een staat samenleven. Zo'n nest wordt gesticht door een koningin, die eerst een klein nestje maakt en eitjes legt (eind mei). Ze voedt zelf haar kindjes op, totdat die in staat zijn te vliegen. De koningin laat nu de jacht en de verzorging van het nest over aan haar eerste nakomelingen. Dat zijn in het begin allemaal onvruchtbare vrouwtjes, die werksters worden genoemd.

Zodra het nest groot genoeg is en er voldoende werksters zijn worden sommige eieren extra vertroeteld. Daaruit komen dan, meestal in het najaar, nieuwe koninginnen en mannetjes (net als bij bijen ook darren genoemd). De darren bevruchten nieuwe koninginnen en gaan dan dood. Ook alle werksters sterven in het najaar. Ook de oude koningin sterft in de herfst bij de eerste nachtvorst. Alleen bevruchte koninginnen overwinteren op een geschikt plekje en beginnen in het voorjaar aan een nieuwe kolonie.

Het zijn dus de vruchtbare dochters uit de tweede leg die koningin worden. Want zij zorgen voor het voortbestaan van het wespenvolk. Het is geen keuze welke van de larven uitverkoren is. De eieren waaruit de werksters en de nieuwe koninginnen komen zijn altijd bevrucht door sperma dat de koningin na de paring in haar lichaam bewaart. Uit onbevruchte eieren komen alleen mannetjes.