Zit er een vast patroon in evolutie van levende organismen?

Question

Als je de evolutie van de huidige mens bekijkt, dan zit daar een bepaald patroon in. Stel nu, dat de dinosaurussen nog niet uitgestorven waren, maar die zouden nu uitstreven. Zou dan hetzelfde patroon gevolgd worden, als (!) er weer een mensachtige zou evolueren uit een zoogdierachtige? Eventuele externe katastrofes buiten beschouwing laten.

Cryofiel · Accepted Answer

Het antwoord op deze vraag is niet met zekerheid te geven, omdat we geen experimenten kunnen doen waarin we 100 keer beginnen met exact dezelfde uitgangssituatie en dan kijken hoe die 100 werelden vanaf die uitgangssituatie evolueren. Enkel zo'n experiment kan echt uitsluitsel geven.

We moeten het dus doen met datgene wat voortbouwt op onze huidige kennis.

Die kennis zegt dat de best aangepaste individuen meer nakomelingen zullen krijgen dan minder goed aangepaste individuen. Daardoor zullen de genen die voor die betere aanpassing zorgden zich meer verspreiden dan de genen die voor een minder geschikte aanpassing zorgden.

Maar: zowel de omstandigheden als de genen veranderen.

De genen veranderen door toevallige kopieerfoutjes. Zo'n foutje kan ontstaan doordat er toevallig wat straling voorbijkwam (kosmische straling of natuurlijke aardstraling). Of doordat er een gifstof aanwezig was toen het DNA werd gekopieerd. WELK foutje WAAR ontstaat is dus een kwestie van toeval. Ook het al dan niet op de juiste manier repareren van zo'n foutje is een kwestie van toeval.

Je weet dus nooit welke eigenschappen op welk moment stomtoevallig zullen ontstaan.

Eenvoudig voorbeeld: een springende muizensoort kan, door een toevallige verandering, een nakomeling krijgen die sterkere spieren heeft en daardoor nóg beter kan springen. Of, door een andere verandering, een nakomeling die beter kan springen omdat zijn heupen een net iets andere vorm hebben. Of, door weer een andere verandering, een soort vliezen tussen de poten krijgen waardoor hij nog even goed kan springen, maar nu ook een stukje door de lucht kan zweven.

In alle gevallen zal zo'n aangepaste nakomeling verder kunnen springen en daardoor wellicht beter kunnen overleven.

Maar *daarna* is de situatie anders. Je zult dan ofwel gespierde ver-spring-muizen krijgen. Ofwel een soort muiskangoeroes. Ofwel een soort vleermuis.

Drie geheel verschillende evolutionaire richtingen. En dat allemaal afhankelijk van welk kopieerfoutje er ooit ontstond.

En dan hebben we het nog niet eens over die modderlawine die zelfs de best aangepaste springmuis kan bedelven, of die slang die een slapende supermuis best lekker vindt...

Het vermoedelijke antwoord op je vraag is dus:
Nee, de precieze loop van de evolutie is niet te voorspellen, en zal dus elke keer anders zijn, zelfs als je uitgaat van precies dezelfde beginsituatie.

 · Answer

De evolutie zal altijd zo gaan dat het wezen de meeste kans heeft om te overleven, dat zeide Darwin ook al. Al het overbodige evolueert weg; haar is bijna verdwenen bij de mens en het kan heel goed zijn dat over tienduizend jaar iedereen geheel kaal geboren wordt (of eerder).

 · Answer

Wat Freek zegt klopt niet helemaal. Kern van de evolutie(theorie) is dat de best aan de omgeving aangepaste individuen overleven, zich voortplanten en hun eigenschappen op hun nageslacht overdragen. Wat die eigenschappen zijn hangt van de omstandigheden af. Welk patroon de evolutie gevolgd zou hebben als de dinosaurussen niet uitgestorven waren hangt dus af van de vraag onder welke omstandigheden zij hadden voortgeleefd en welke eigenschappen daarbij de hoogste overlevingskans zouden hebben gehad.

WimNobel · Answer

Nee, de evolutie verloopt zeek zeker niet volgens vaste patronen. Ze hangt van toevalligheden aan elkaar. Als je een experiment zou kunnen doen en de aarde met al haar levensvormen op een moment in het verleden terug zou kunnen zetten, en er vindt dan één toevallige mutatie in het genetisch materiaal van een diersoort anders plaats dan zoals het in feite gebeurd is, dan zou de evolutie vervolgens heel anders kunnen verlopen.
De evolutie wordt natuurlijk wel beïnvloed door omstandigheden. Dat mensen in koude gebieden meer haar hebben en een lichtere huid is niet toevallig. Maar denk eens aan de oogvorm van Aziaten vergeleken met Europeanen. Dat had net zo goed andersom kunnen zijn. Een toevallige mutatie bij een volk dat naar het Oosten trok is hier de oorzaak van.
Deze gedachten ontleen ik aan een toespraak die minister Plasterk hield bij de opening van de tentoonstelling "Noachs Ark" in 2009 in het Teylersmuseum. Helaas kan ik deze toespraak, of de tekst ervan niet meer online terugvinden.

tinus1969 · Answer

Nee. Evolutie is deels een toevalsproces (welke mutaties ontstaan waar en wanneer). Het is dus gevaarlijk om vaste patronen te zien, helemaal om die geldigheid te geven.

Sommige elementen zijn erg vaak ontstaan in de evolutie, andere elementen maar één keer. Jared Diamond bespreekt dit in één van zijn boeken.  Zo zijn meerdere zoogdiersoorten onafhankelijk van elkaar weer geëvolueerd naar zeedieren. Omgekeerd is er maar één familie van spechtachtige vogels met snavels en harde schedels die geschikt zijn om in bomen te hakken.

 · Answer

Er is geen vast patroon omdat de omstandigheden altijd anders zijn. Maar van iedere evolutionaire ontwikkeling is wel een mooi patroon te maken.

Een mooie metafoor zijn sneeuwvlokken. Die beginnen allemaal hetzelfde, namelijk als een minuscuul ijsbolletje rondom een minuscuul stofje. Praktisch zien ze er dan allemaal hetzelfde uit. Tijdens hun reis naar de grond hebben ze allemaal iets andere condities. Mminieme verschillen in windkracht en windrichting, temperatuur en luchtvochtigheid zorgen ervoor dat er geen vlokje hetzelfde is als het de grond raakt.

Het mooie patroon zoals het plaatje dat je bij je vraag toont bestaat voor alle evolutionaire ontwikkelingen. Dat komt omdat evolutie nu eenmaal in stappen gaat die op elkaar aansluiten. Eenzelfde plaatje met dezelfde soepele overgangen zou je kunnen maken voor het op vier poten hertachtige wezen van het geslacht indohyus naar de in zee levende kolossale blauwe vinvis.

 · Answer

Deze kwestie is uitgebreid beschreven aan de hand van Stephen Jay Gould en Richard Dawkins. 
Stephen Jay Gould ging uit van een volkomen toevallige ontwikkeling. Het is puur toeval dat het leven is zoals het is. 
Richard Dawkins gaat uit van sturing. Het is voor een organisme handiger om zich voort te kunnen bewegen. Dus zullen er ook bij een nieuw evolutie weer organismen ontstaan die dit kunnen. 
Lichtgevoelige cellen zijn ook handig. Om bijvoorbeeld beter naar voedsel te zoeken en je vijand te zien aankomen. Die cellen zullen ook weer ontstaan en zich vormen naar een oog. Een oog met een lens heeft grote voordelen ten opzichte van een oog zonder lens (nautilus), dus er zal weer een oog met lens ontstaan. 
Enzovoorts.

Toegevoegd na 1 uur:
Om terug te komen op je vraag of er weer mensen ontstaan: er zit waarschijnlijk een evolutionair voordeel in een organisme dat warmbloedig is, relatief grote hersenen heeft met veel verbindingen, enz enz, dus wie weet: ja. Maar nog altijd zijn organismen als bacterieen en mieren ons de baas als het gaat om overleven en aanpassing. 
http://io9.com/5939568/the-eight-super-adaptable-life-forms-that-rule-our-planet

 · Answer

Evolutie is op tijd aanpassen, of weer verdwijnen.
Het aanpassen gebeurt geleidelijk, of juist snel door een spontane mutatie.
Bijna alles is ontstaan door puur toeval.
Ook de mens is puur toeval.
Er zit geen enkel vast patroon in.
Zie de evolutie als een voetbalwedstrijd, een bal die er net wel of net niet in gaat, kan invloed hebben op het verloop van de hele wedstrijd.
Juist door het uitsterven van de dinosaurus, hebben op den duur de kleine zoogdieren een grote kans gekregen zich te gaan ontwikkelen, waaronder de mens.

Zit er een vast patroon in evolutie van levende organismen?

Het beste antwoord

Andere antwoorden (7)

Bekijk alle vragen in deze categorieën: