waarom steekt een bij uit zelfbescherming, terwijl hij daarna als nog dood gaat?

Een bij maakt geen onderscheid dus persoonlijk aanval of een aanval op de kolonie. Bijen steken om de kolonie te beschermen. De kolonie moet overleven niet een individuele bij.

Een evolutionair doel is een lastig concept, maar de meest eenvoudige visie is dat genen als doel hebben om zich zoveel mogelijk te verspreiden en daar individuen voor gebruiken. Een echt doel is het niet, maar genen die dat soort eigenschappen hebben worden nogal talrijk en daarom werken de meeste genen op die manier.

Enfin, de genen die in een bij zitten zitten ook in de koningin en de bij heeft het leggen van eitjes grotendeels uitbesteed aan de koningin en de koningin is weer afhankelijk van de conditie van het nest. Het belang van het nest voor de genen is in dit geval dus groter dan het belang van de individuele bij.

Bij bijen ligt het nog wel ingewikkeld, omdat de werksters weer eitjes kunnen leggen waar darren uit kunnen komen. Voordat ze dat soort eitjes gaan leggen ruimen ze eerst weer de darren op die de koningin zelf heeft geproduceerd uit onbevruchte eitjes. Helemaal zonder nakomelingen blijft de werkster dus niet, maar kans op kleinkinderen is nogal klein omdat er veel darren zijn en weinig koninginnen.

Simpele vraag, maar een antwoord met veel haken en ogen. Er zitten erg veel interessante aspecten aan de honingbij en er is ook veel van bekend.

De eerste bron is een traditioneel verhaal, waarbij de oorzaak van de darrenslacht een soort raadsel is. De tweede bron is een modern onderzoek waarin darren afkomstig van de koningin worden vergeleken met darren afkomstig van een werkster. Door al dat soort onderzoekjes heeft men nu een goed beeld van het fenomeen.

Een bij sterft niet altijd wanneer dat ze steekt. De angel blijft alleen maar steken wanneer ze in een huid zoals de onze steekt. Dit heeft te maken met de weerhaken die aan de angel zit. De wesp heeft ook deze weerhaken maar zijn veel kleiner waardoor zij de angel kunnen uittrekken. Wanneer een bij een ander bij of ander insect steekt, dan kan ze wel de angel verwijderen.
Bijen kunnen ook door grotere dieren aangevallen worden. Waarschijnlijk zal het voor de evolutie van de bij het beste geweest zijn dat de angel bij grotere dieren blijft steken, zodat er tijd genoeg is om een max aan gif in het lichaam te brengen, doordat het gif zakje, ook nadat het uit het lichaam is gerukt, blijft doorpompen.
De meest geschikte genen blijven gewoonlijk over, minder aangepaste genen verdwijnen. Deze selektie gebeurd tijdens het paren.
Bv in Japan vond men krabben met een schild dat leek op het gezicht van een samoerai. Na onderzoek bleek dat er een verhaal de ronde ging dat er ooit een prinses zelfmoord had gepleegd, om te ontsnappen aan de vijand. Deze prinses was beschermd door een samoerai die haar beschermd had totdat hij zelf gedood werd.
Uit bewondering en eerbied tegenover de samoerai, werden al de krabben die ook maar enige gelijkenis hadden, met het gezicht van een samoerai, terug in het water gegooid. Daardoor kregen de krabben met de gelijkenis van de samoerai, de kans om hun genen door te geven, terwijl de andere te samen met hun gene, op het bord terecht kwamen. Onderlingen paring door de overgebleven krabben, versterkte alleen maar de gelijkenis van de samoerai. Dit is een vb van een geforceerde selectie, maar ook de natuur heeft zulke selecties, waar het de beste genen voor dat ogenblik het meeste kans geeft. Ook toevallige mutaties door bv beschadigingen kunnen de genen beinvloeden en ze geschikter maakt voor dat ogenblik.
Robby BB