Hoe komt het dat er zoveel verschillende mensen zijn?

JIJ kunt geen verschil zien tussen de ene olifant en de andere olifant. Maar olifanten kunnen dat wel degelijk!

Hetzelfde geldt voor veel andere dieren, zoals bijvoorbeeld orka's en dolfijnen. WIJ moeten trucjes toepassen om ze uit elkaar te houden; we kijken dan bijvoorbeeld of een bepaalde dolfijn een uitstulpinkje op zijn rugvin heeft, of we kijken of een orka een litteken bij zijn staart heeft. Maar dat zijn trucjes. Dolfijnen en orka's herkennen elkaar direct en automatisch, net zoals wij mensen elkaar direct en automatisch herkennen.

Een orka zal bijvoorbeeld juist veel moeite hebben om de ene dolfijn van de andere te onderscheiden. Of om de ene mens van de andere mens te onderscheiden. Terwijl dat eerste voor dolfijnen juist weer heel eenvoudig is, en dat laatste voor mensen heel eenvoudig is.

Ook bij veel andere dieren, bijvoorbeeld bij vogels die paartjes vormen, gebeurt de onderlinge herkenning snel en automatisch. Terwijl voor ons de ene merel er precies hetzelfde uitziet als de andere merel (tussen mannetjes en vrouwtjes zien we wel verschil, maar daar houdt het toch echt wel zo'n beetje op).

Wat je ziet is dat we alleen verschillen zien die voor ons belangrijk zijn. Voor jou is het verschil tussen de ene olifant en de andere olifant totaal onbelangrijk, en je bent er niet in geoefend. Het herkennen van jouw soortgenoten is daarentegen superbelangrijk, en dat oefen je elke dag, dus dat kun je nu heel goed.

Je ziet trouwens dat een Thaise olifantenverzorger wel degelijk al zijn olifanten blindelings herkent - ook hier: dat is voor hem belangrijk, en hij heeft oefening. En als jij een hond hebt, zul je jouw hond ook goed herkennen - maar nooit zo goed als je mensen kunt herkennen.

Het antwoord op je vraag is dus: je herkent mensen beter dan dieren omdat je je eigen soort nu eenmaal beter herkent dan een andere soort. Andere soorten kun je wel redelijk leren herkennen door veel te oefenen, zoals de olifantenverzorger en de hondenbezitter.
 

Dat komt doordat je met mensenogen kijkt. Maar óók bij mensen is het soms zo dat ze vinden dat (bijvoorbeeld) 'alle zwarten op elkaar lijken', of 'alle Chinezen'. Wat veel blanken dan weer helemaal niet snappen, is dat het omgekeerd ook zo is: dat 'alle blanken op elkaar lijken' volgens sommige andersgekleurde mensen. Hoe kan dat nou, denken we dan, wij hebben bijvoorbeeld verschillende kleuren haar! En toch is het zo.

Maar door de bank genomen zien wij inderdaad veel verschillen tussen mensen. Ook tussen mensen van andere volkeren en rassen, vooral als we een poosje met ze optrekken. Maar tussen dieren van andere soorten zien we maar weinig verschillen (hoewel... je eigen huisdier herken je uit duizenden).

Van de buitenkant (dus vanuit ons standpunt) vallen kleine verschillen al snel weg tegen het enorme verschil dat er sowieso bestaat tussen (bijvoorbeeld) mensen en olifanten. Net als tussen mensen met verschillende kleuren de kleinere verschillen soms wegvallen tegen het grote verschil in kleur.

Maar... paarden, olifanten en kalkoenen vinden zélf hun soortgenoten wél heel verschillend. Hoe kan dat? Nou, sommige dieren zien dingen die wij helemaal niet zien of opmerken. Vlinders, bijvoorbeeld, zien net als veel andere insecten heel ver in het ultraviolette deel van het licht. Daardoor zien ze niet alleen de bloemen anders, maar ook elkaar.
Veel walvissen herkennen elkaar onder andere aan de vorm van de staart en de vlekken daarop. Zebra's herkennen elkaar aan de strepen. Voor ons is dat geen doen, maar voor hen is het de gewoonste zaak van de wereld. Andere dieren herkennen elkaar aan het stemgeluid... En ga zo maar door.
Bovendien herkennen veel roofdieren elkaar ook aan de geur (kijk maar naar honden en katten, die elkaar besnuffelen).

Kortom: het is voor bijna elke diersoort belangrijk dat ze soortgenoten kunnen onderscheiden. En als het belangrijk is, doen ze dat ook, maar lang niet altijd op onze manier.

Er zijn dus waarschijnlijk net zoveel verschillende kalkoenen als mensen, maar wij zien dat niet. Ik denk dat kalkoenen jouw vraag ook hadden kunnen stellen... maar dan over ons.

Een dier of mens kan binnen zijn eigen soort zich aan passen. Kijk maar naar de vink van darwin. Het zal nooit een hond worden maar zijn kleur, snavel poten of wat dan ook kunnen langzaam veranderen en zich aanpassen aan de omgeving. Iedereen is uniek net als de sneeuwvlokken.

Mensen en mensapen zijn nogal visueel georienteerd, zodat seksuele selectie op relatief belangrijk is. Zo is blond haar een vrij recente ontwikkeling, die zich snel heeft uitgebreid door seksuele selectie. Je kunt het proces een beetje vergelijken met Cichliden in het Victoriameer die in 10000 jaar een complete soortenzwerm hebben gevormd vanuit 1 of enkele vooroudersoorten. Tussen die soorten zit genetisch erg weinig verschil, maar de verschillen in uiterlijk zijn erg uitgesproken, vanwege voorkeuren van vrouwtjes wat betreft de kleur van de mannen. Dit type selectie op uiterlijk wordt "Fisherian runaway selection" genoemd. Het bekendste voorbeeld is overigens de pauw. Een van de aardigste experimenten was het plaatsen van een rode kuif op het kopje van mannelijke zebravinken, waardoor de vrouwtjes ze aantrekkelijker vonden, als een mannetje van nature zo een kuifje zou krijgen zou die eigenschap zich snel door de populatie verspreiden.
Bij de meeste zoogdieren zijn verschillen in uiterlijk niet zo uitgesproken, omdat ze minder visueel georienteerd zijn en een ander "mating system" hebben.