Wat is de functie van huidmondjes?

Een huidmondje of stoma is een structuur op het oppervlak van vaatplanten. Het bestaat uit een microscopisch kleine opening, gevormd door twee sluitcellen, meestal aan de onderzijde van het blad, waar koolstofdioxide, zuurstof en waterdamp passief doorheen diffunderen. Aan weerszijden van de opening bepalen de twee sluitcellen nauwkeurig de opening van het huidmondje. Achter de opening zit de substomatale holte die voorzien is van een dun vloeistoflaagje waarin zuurstof kan oplossen. Dit vloeistoflaagje staat in verbinding met elke plantencel, zodat kooldioxide en dus ook zuurstof snel en efficiënt verspreid kunnen worden over de gehele plant. Er zijn echter ook met luchtgevulde intercellulaire holtes die met elkaar en met de substomatale holte in verbinding staan waardoor, door middel van diffusie, sneller transport van gassen door het blad mogelijk is.

Water binnen houden en CO2 naar binnen krijgen. Landplanten dreigen altijd water te verliezen, daarom is de buitenkant van het blad met een waslaagje bedekt, maar ze moeten genoeg CO2 binnenkrijgen om te groeien. Met de huidmondjes kunnen ze hun gaswisseling wat beperken, zo erg veel CO2 hebben ze niet nodig, omdat over het algemeen het licht beperkend is. Als de planten in de zon staan kan het wel zijn dat ze te weinig CO2 binnenkrijgen.

Het meest lastige voor een plant is trouwens het vastleggen van CO2, Rubisco, de helft van het oplosbare bladeiwit bestaat uit dit CO2 vastleggende enzym , naar sommige snel groeiende planten hebben speciale mechanismen om makkelijker CO2 te verzamelen (C4 planten, zoals maïs), die hebben minder Rubisco, maar schermen het Rubisco af van zuurstof, waardoor ze toch sneller kunnen groeien.

Dat zijn openingen die dienen voor de gasuitwisseling bij planten. De mate waarin
de huidmondjes geopend of gesloten zijn wordt bepaald door de spanning
van de sluitcellen (de buitenste cellen van de huidmondjes). Op die manier wordt de uitwisseling van gassen gereguleerd. De huidmondjes zijn omgeven door sponsweefsel, wat ademweefsel is. Tussen deze cellen bevinden zich veel intercellulaire ruimtes, waardoor de gassen zich gemakkelijk kunnen verplaatsen.