Zijn onverzadigde vetten gezonder dan verzadigde vetten en waarom wel of niet?

Verzadigd vet is ongezond omdat dit het cholesterolgehalte in het bloed verhoogt. Een hoog cholesterolgehalte vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Er word aangeraden om maximaal 10 procent van het aantal kilocalorieën aan verzadigde vetten binnen te krijgen. Dat betekent dat de meeste mensen nu even een rekensommetje moeten uitvoeren.

Onverzadigde vetten worden gezien als de gezonde vetten. Onverzadigd vet is gezond omdat dit het cholesterolgehalte in het bloed kan verlagen. Een laag cholesterolgehalte verlaagt de kans op hart- en vaatziekten. Onverzadigd vet is te vinden in olijfolie, noten, lijnzaden, avocado's en pindas.

Verzadigde vetten zijn veel minder goed, als onverzadigde vetten, Onverzadigde vetten zijn namelijk vaak vloeibaar, en zorgen niet voor dichtslibben van aders en bloedvaten, onverzadigde daarentegen wel.

Je lichaam heeft zowel verzadigde als onverzadigde vetten nodig voor de celopbouw.
Voor de energievoorziening kunnen ze beide dienen.
Beide zitten in alle planten en dieren, want voor hen geldt hetzelfde.
Teveel is van beide niet goed.

Het "klassieke" antwoord is dat onverzadigd vet gezonder is dan verzadigd, maar dat is slechts gedeeltelijk waar, en vereist een beetje uitleg.

Vet kan je volgens verschillende criteria classificeren, waarvan misschien de belangrijkste voor voeding is de hoeveelheid onverzadigde bindingen. Vet in voedsel bestaat voor het grootste gedeelte uit triglyceriden, dat zijn 3 'losse' vetzuren die aan elkaar gebonden zijn middels één molecule glycerol. Zie in het schema hoe dit eruit ziet.
Ook belangrijk voor de eigenschappen van vet is hoe lang de vetzuren zijn, waar in de keten de onverzadigde verbindingen zitten (één of meer), en welke soort onverzadigde verbindingen zijn (cis of trans)
Hoe korter de vetzuren, en hoe meer onverzadigde verbindingen (de keten wordt dan "krom"), hoe vloeibaarder het vet is, domweg omdat de ketens minder makkelijk naast elkaar passen, en minder snel gaan kristalliseren. Zo is b.v. kokosvet (heel verzadigd, maar met lange ketens) op kamertemperatuur een vast vet, terwijl melkvet (ongeveer even verzadigd, maar met korte ketens) vloeibaar. Dus je kan niet zo maar er vanuit gaan dat vloeibaar vet altijd onverzadigd is.

En nu over je gezondheid.
Het allerslechtste voor je gezondheid in termen van hart- en vaatziekte zijn de transvetten, en dat verwijst naar één van de twee types van onverzadigde verbinding. In het kort: cis- is de gezonde soort, en trans- is de slechte. Transvetten ontstaan tijdens een industriële processing waarbij de onverzadigde verbindingen in vet deels worden verwijderd. De meeste fabrikanten hebben hun processen aangepast zodat de hoeveelheid transvet in hun producten tot een minimum wordt gereduceerd. De reden is dat je lichaam deze vetten heel slecht kan metaboliseren, en dan worden opgehoopt.
Het volgende probleem is of verzadigd vet tóch zó slecht is. Meningen verschillen, maar de meeste internationale organismen (WHO, FDA, EFSA...) raden aan om 10% verzadigd vet te consumeren, en de rest (meervoudig) onverzadigd. De reden is dat verzadigde vetten je 'goede' HDL-cholesterol doen afnemen, en je 'slechte' LDL-cholesterol toenemen, die aan de binnenkant van je aderen 'plakt', en deze dichtslibt.
Nog leuker wordt als je weet dat sommige soorten vet (b.v. omega-3 en -6 vetten) onmisbaar zijn voor je gezondheid, maar dit soort vetten oxideren heel snel in contact met zuurstof, en dan worden deze juist erg schadelijk voor je gezondheid!

De meest betrouwbare bron van info vind ik de WHO, zie de link

Er wordt vaak beweerd dat verzadigde vetten slecht zijn maar daar is nooit een wetenschappelijk bewijs voor gevonden. Alle soorten vet verhogen het cholesterol een beetje bij een laag bloedcholesterol en verlagen het bij een hoog bloedcholesterol. Meervoudig onverzadigde vetzuren verlagen het cholesterol iets meer maar dat doen ze door de verzadigde vetten in de celmembramen te vervangen waardoor de celwanden slap worden.

De aanbeveling om veel meervoudig onverzadigde vetzuren te gebruiken is dus juist slecht voor je gezondheid, te meer omdat de verhouding tussen omega 3 en omega 6 vetzuren er verstoord door raakt. De gezondheidsellende wordt nog groter als je meervoudig onverzadigde vetten gaat verhitten, waardoor de kans op kanker en hartziekte toeneemt.

Bij onderzoek naar voedingsgewoontes blijkt dat hartziekte het minste voorkomt bij volken die in verhouding het meeste verzadigd vet eten.

Er is maar één soort vet altijd slecht en dat is transvet, ontstaan door kunstmatig harden van plantaardige olie. Halverwege de vijftiger jaren van de vorige eeuw was al bekend dat deze transvetzuren bijzonder schadelijk zijn voor de gezondheid maar de olieverwerkende industrie is erin geslaagd dit nog tientallen jaren uit de openbaarheid te houden.

Simpel samengevat: verzadigde vetten zijn niet slecht voor je gezondheid, evenmin als enkelvoudig onverzadigde en geringe hoeveelheden onverhitte meervoudig onverzadigde vetzuren. Echter, vermijd kunstmatig geharde plantaardige vetten en de voedselproducten waarin ze verwerkt zijn.