Hoe werkt de evolutie nou eigenlijk?

De evolutietheorie is de natuurwetenschappelijke verklaring voor de evolutie van het leven op Aarde. Het beschrijft het proces waarbij erfelijke eigenschappen binnen een populatie van organismen veranderen in de loop van de generaties als gevolg van genetische variatie, voortplanting en natuurlijke selectie.

Het komt hierop neer:
Er zijn altijd kleine verschillen tussen dieren van eenzelfde soort. Zo is het ene dier bijvoorbeeld sterker dan het andere. Het sterkere dier kan misschien ook harder lopen. Vervolgens is dat het dier dat de meeste indruk maakt op een vrouwtje, dus het vrouwtje wil met het sterkere, sneller lopende dier paren (of misschien was het snellere mannetje er gewoon eerder). Nou geeft dat snellere dier zijn genen door aan de volgende generatie. Die kunnen dus ook sneller lopen dan gemiddeld, en ook die geven hun genen weer door.
Dat gebeurt ook met andere eigenschappen, zo zijn uit de gemeenschappelijke voorouders van ons en de mensapen verschillende groepen ontstaan. De ene groep begon met individuen die heel goed in bomen konden klimmen, de andere met individuen die op de grond bleven en die juist heel goed rechtop konden lopen en handig werden met hun handen. Individuen geven hun genen door en de groep met dezelfde eigenschappen wordt steeds groter.

Op zijn simpelst gezegd: de dingen gebeuren, omdat het kan.

Bij de evolutie gaat het om soorten. Elke soort heeft zijn genetische eigenschappen, die in de individuen zit: de genenpool. Er zijn allerlei verschillen tussen de individuen. En dat maakt, dat het mogelijk is, dat bepaalde individuen het niet redden, en hun genen niet doorgeven aan de volgende generatie.
Op deze manier vindt voortdurend aanpassing plaats.

De verschillen tussen de individuen komen op verschillende manieren tot stand. De belangrijkste is zelfs ingebouwd in het systeem: bij de aanmaak van geslachtscellen vindt een willekeurige selectie plaats van eigenschappen. Daardoor zijn de kinderen verschillend van hun ouders.

Alles bij elkaar kun je de natuur zien als een heel grote analoge computer, waarin allerlei processen parallel plaatsvinden. Eigenschappen ontstaan, worden gekneed, en krijgen een eigen 'leven' en vinden hun weg.

Zo ontstond bij toeval miljoenen jaren geleden, bij een soort de tand van calciumfosfaat; dit is sterker en dus beter dan het tot dan toe gebruikelijke calciumcarbonaat. Binnen enkele miljoenen jaren hadden alle dieren deze tanden. Daaruit blijkt ook, dat er contact is tussen de verschillende soort. Soorten zijn dus niet helemaal afgeschermd.

Het ontstaan van organen gaat stapsgewijs. Zo is berekend, dat de ontwikkeling van het oog, vanaf een lichtgevoelig puntje tot een volwaardig oog, in 1804 stappen kan plaatsvinden. Bij elke stap geldt, dat deze bestaanbaar moet zijn. Als de evolutie op volle toeren zou draaien, zou het oog in 700.000 jaar kunnen ontstaan. De evolutie doet het dus rustig aan. Maar ook omdat alleen een oog niet voldoende is; alle andere eigenschappen moeten natuurlijk mee groeien.

De evolutie heeft geen doel. Er is geen aansturing, en dat hoeft ook niet.
Om dit te begrijpen, maak je in gedachten een labyrint. Het kost intelligentie om er doorheen te komen. "Hoe vindt het konijntje zijn holletje?". Maar als je het labyrint maakt als een model, en je zet het schuin neer en je laat er water in lopen, dan zie je dat het water 'als vanzelf' van de ingang naar de uitgang loopt en dus zelf zijn weg vindt. Denk je hierover na, dan kom je op de wet van pascal of de communicerende vaten, en daaronder op de brownse beweging. Dit in analogie met de processen in de natuur: op het laagste niveau is er puur toeval, en dat is de scheppende kracht.

Evolutie is niet iets met een voorop gezet plan zoals een schepping, evolutie is zoals eerder opgemerkt de beschrijving van een proces.
Als je voortplanting ziet als het zichzelf kopiëren van genen dan gaat er soms iets fout; het nieuwe gen is geen exacte kopie van het oude. Dit noemt men een mutatie.
Mutaties zorgen ervoor dat nakomelingen andere eigenschappen hebben dan de originelen.
Soms komt zo'n mutatie goed van pas en dan kan een nieuwe soort ontstaan. Er zijn dan verschillende mogelijkheden; de nieuwe soort verdringt de oude soort, de oude soort blijft naast de nieuwe voortbestaan of de nieuwe sterft toch uit omdat een voordeel ook altijd weer een nadeel heeft (b.v. kwetsbaarder voor ziekten).

Da's een goede vraag hoor. ;)
Er zijn verschillende manieren waarop een soort geëvolueerd kan raken, om het maar simpel te zeggen. Ik kan misschien wel een leuk voorbeeld geven.
Er leefde een soort vlinder/mot-achtige in Engeland tijdens de industriële revolutie. Deze had witte vleugels en kon zich prima camoufleren op de beuk. Nu waren de milieu gerelateerde wetgevingen toen nog niet zo strikt en een boel machines kwamen dikke rook pluimen uit dat helemaal vol zat met roet. Bomen in de buurt werden hierdoor donkerder - door het roet dat op de bomen terecht kwamen. En de vlinder die zich daar voorheen prima op kon verschuilen, was toen ineens goed zichtbaar. Wat je dan krijgt is natuurlijke selectie. De best aangepaste soort overleeft. Dus wat er nu kan gebeuren is dat als een vlinder een mutatie krijgt waardoor zijn vleugels wat donkerder zijn, is hij slechter te zien op de boom en heeft daardoor een voordeel over de andere vlinders en heeft zo dus een grotere kans om zich voort te planten en zijn genen door te geven. Er zijn verschillende manieren waarop genetische variatie kan plaats vinden hoor. Mutaties, crossing-over(beetje complex, maar komt er op neer dat bij het maken van voortplantingscellen, dat er DNA onderling uitwisselt.) überhaupt seksuele voortplanting. Maar op een gegeven moment was er dus een vlinder met donkerdere vleugels. :)

Een ander voorbeeld.
Mensen kunnen een heel breed spectrum aan kleuren zien. Dat is ontstaan toen wij nog allemaal aapjes waren. We zaten in de boom en we aten vruchten. Maar we zagen het verschil niet tussen rijpen en niet rijpen vruchten. Een van de apen zal een mutatie hebben gehad waardoor hij beter kleuren verschillen kon zien en kon daardoor efficiënter eten verzamelen hierdoor had hij en zijn nakomelingen een grotere kans op overleving.

De verhalen hierboven kloppen nagenoeg allemaal alleen ze zijn zo lang.

De evolutietheorie is dat al de levende wezens begonnen zijn als een ééncellig wezen.

Door kruisingen en veranderingen in het DNA, door bijvoorbeeld radioactieve straling en overbrenging van DNA door bijvoorbeeld een mug, zijn de ééncellige wezens uitgegroeid naar al wat leeft op aarde.

Het werkt simpelweg als volgt:
Twee paartjes van een diersoort: een sterk mannetje en een vrouwtje en daarnaast een zwakker mannetje en een vrouwtje paren tegelijkertijd. Ze krijgen jongen. Als er toevallig weinig voedsel is na de geboorte, zullen de jongen van het sterk paartje het voedsel sneller of beter (bijvoorbeeld door vechten) kunnen krijgen dan het zwakkere nageslacht. Uiteindelijk hebben de kinderen van het sterker paar betere overlevingskansen dan het zwakker paar. Als van het sterkere type meer individuen overbleven op die manier zullen ook deze genen meer kans krijgen om later nageslacht te krijgen.

Zie evolutie maar als een concurrentiestrijd. Concurrentie tussen soorten, tussen nageslacht onderling, tussen sexuele aantrekking. Bij het voortbrengen van nageslacht worden de genen van de ouders overgebracht. Dat is een nauwkeurig proces, maar niet helemaal. Door willekeurige mutaties kunnen verschillen optreden. Meestal zijn die nadelig. De dragers daarvan hebben minder overlevingskansen. Sommige echter geven de drager een voordeel in de competitie. Zij zullen de strijd winnen en hun nageslacht ook. Dat heet ook wel the surviving of the fittest. En dan fiittest niet in de zin van de sportschool, maar als de best aangepaste. Organismen onder ideale omstandigheden evolueren nauwelijks. Veranderen echter de omstandigheden (klimaat, bedreigende andere soorten, voedsel enz.) dan neemt de selectiedruk toe en zie je organismen zich aanpassen met nieuwe eigenschappen tot zelfs wel andere soorten. Met dat laatste hebben de creationisten veel moeite. Maar thans weet iedere bioloog dat dat gewoon gebeurt. Je kunt ook geloven dat God zijn creaties het proces van evolutie door natuurlijke selectie heeft meegegeven om zelfs onder wijzigende omstandigheden toch voort te blijven bestaan. Er is toch niets mooiers denkbaar ?