onder welke omstandigheden kan leven ontstaan? Is er leven op mars mogelijk? Is er nu leven op mars mogelijk? En in de toekomst?

Dat ligt er maar aan waar je bij het woord 'leven' van uitgaat. Veel mensen denken dan aan ons soort leven, dus gebaseerd op koolwaterstoffen. In dat geval heb je veel koolstof en waterstof nodig, plus (in kleinere hoeveelheden) nog een hele zooi andere elementen zoals ijzer, fosfor, kalium, natrium, koper, enzovoort. Op aarde is het leven waarschijnlijk ontstaan in het water, dus je hebt ook vloeibaar water nodig. Dat betekent dat er grenzen zijn aan de temperatuur en de druk. Om ervoor te zorgen dat grote moleculen niet ogenblikkelijk worden vernietigd door kosmische straling, heb je een forse dampkring en liefst ook een ionosfeer nodig, waar je dan weer een magnetisch veld voor moet hebben. Verder moet je natuurlijk energie hebben, dus een nabije ster. Maar niet té nabij (zie mijn opmerkingen over straling en temperatuur). Het is ook fijn als je planeet niet voortdurend wordt getroffen door meteorieten, en dan is het handig dat op niet al te grote afstand minstens één reuzenplaneet (in ons geval Jupiter) het ruimtepuin naar zich toetrekt. En dan ben ik vast nog het een en ander vergeten. O ja: een vrij stabiele aardkorst, zodat het aantal aardbevingen en vulkaanuitbarstingen nog te behappen is.

Maar er wordt momenteel erg veel onderzoek gedaan naar leven dat op andere grondslagen gebaseerd is, bijvoorbeeld op silicium. In dat geval kun je bijna niet zeggen waar wel of geen leven zou kunnen ontstaan.

Daarom is het ook zo interessant om op Mars en (zoals ze nu van plan zijn) in de oceanen van de maan Europa op zoek te gaan naar leven. Als dat op dezelfde grondslagen is gebaseerd als het aardse leven, kan dat twee dingen betekenen: het aardse leven en dat andere leven hebben een gemeenschappelijke bron (bijvoorbeeld een komeetstaart met 'sporen' uit het heelal), óf de kans dat leven op koolwaterstoffen gebaseerd is, is vrij groot.
Als het om heel ander leven zou gaan... dan wordt het pas écht spannend! Dan zou er immers nog veel meer mogelijk zijn, en is er misschien leven op plaatsen die wij altijd voor onmogelijk hebben gehouden.

Voor leven zoals wij dat kennen is voornamelijk vloeibaar water nodig. Dus naast de aanwezigheid van water heb je een planeet of maan nodig die op een goede afstand van een ster staat om er op een goede temperatuur te zitten. In ons planetenstelsel is dat de aarde en mars. (of zoals men ook in een van de theorieën beschrijft een maan in een ellipsvormige baan rond een grootte planeet met nog een aantal bijzondere eigenschappen zoals Europa).

Maar niets zegt dat er geen leven kan ontstaan dat gebaseerd is op andere 'grondstoffen' zoals vloeibaar stikstof ipv water op planeten waar het erg koud is. Als je hier erg ver in gaat kan je zelfs levensvormen verzinnen die wij niet zouden herkennen als levensvormen en op de voor ons meest onmogelijke plaatsen zouden kunnen leven zoals 'vrij' in de ruimte of in de kern van een ster.

Leven op mars is in theorie dus mogelijk. Men weet nog steeds niet of er leven aanwezig is op mars. Men zoekt er naar maar heeft geen doorslaggevend bewijs dat er wel dan geen leven is. Wel weet men dat er ooit water aanwezig was op mars, dus in dat opzicht... Een van de theorieën is dat het leven op aarde afkomstig is van mars via panspermie, waarbij een komeet zou zijn ingeslagen op mars en hierbij brokstukken mét leven aan boord heeft weggeslagen richting aarde.

En als we ooit voor een dilemma staan in onze zoektocht naar leven of verklaringen voor dergelijke vraagstukken zal een van de moeilijkste zaken waarschijnlijk zijn om een sluitende definitie voor 'leven' te formuleren.

Het is ongeloofelijk moeilijk om alle voorwaarden van leven op te sommen: dit hangt namelijk van heel wat factoren af waaronder: de aanwezigheid van bliksem, luchtsamenstelling, leefbare zone rondom de ster waarin de planeet zich moet bevinden, temperatuurschommelingen, aanwezigheid van water, en nog veel meer. Er zijn genoeg documentaires over te vinden mocht je een duidelijke en uitgebreiden uitleg willen. Ik weet niet echt goede documentaires te noemen zo gauw, maar ik geloof dat Curiosity: Did God Create The Universe (is heel leuke documentaire, heel goed ook) en Earth er allebei over gaan voor een deel in ieder geval.