hoe meet je van een ster de declinatie en uurhoek?

De declinatie en de uurhoek van een ster kun je gemakkelijk meten als je over een parallactisch (of equatoriaal) opgestelde telescoop beschikt. De montering van zo'n telescoop heeft twee assen, waarvan de een (de pool- of uuras) op de hemelpool is gericht (in Nederland naar het noorden onder een hoek van 52° met de horizon). De andere (de declinatieas) staat daar loodrecht op. Zo'n montering is meestal voorzien van cirkels met een schaalverdeling. De cirkel van de uuras is verdeeld in 24 uur. Dat komt overeen met 360° maar omdat de telescoop bij het volgen van een ster een beweging moet maken van een keer rond in 24 uur (sterrentijd), is het handig om op de schaalverdeling ook uren te vermelden. De afspraak is dat als een ster door de meridiaan gaat (dat is de grote cirkel die vanuit de hemelpool naar het zuiden loopt) dat zijn uurhoek dan 0 is. De ster beweegt van oost naar west dus een uur later staat hij 15° oftewel 1 uur westelijker. Zijn uurhoek is dan 1 uur. De uurhoek van een ster verandert dus voortdurend door de draaiing van de aarde.
Als de ster precies op de hemelequator staat dan is zijn declinatie 0° (declinatie wordt wel gewoon in graden gerekend). Als de ster ten noorden of ten zuiden van de hemelequator staat, dan heeft hij een positieve of negatieve declinatie. Die kun je op de declinatiecircel aflezen. De declinatiehoek verandert niet en komt overeen met de declinatie die in een steratlas of -catalogus te vinden is. Daar vind je niet de uurhoek, maar wel de rechte klimming. De rechte klimming is de hoek die de projectie van de ster op de hemelequator maakt met het lentepunt, gemeten langs die equator. De rechte klimming wordt ook in uren gemeten. Er geldt de eenvoudige formule: uurhoek = sterrentijd - rechte klimming. Het lentepunt is het punt waar de zon staat aan het begin van de lente. Dat punt heeft per definitie een rechte klimming van 0 uur. De sterrentijd is dus de uurhoek van het lentepunt. De sterrentijd loopt iets sneller dan de zonnetijd: 24 uur sterrentijd = 23 uur 56 min. 4 sec zonnetijd.