Wat is een multiversum?

Multiversum in de natuurkunde en kosmologie

Het concept van het multiversum of 'veel universa' is voorgesteld in de jaren vijftig van de 20e eeuw door de natuurkundige Hugh Everett om bepaalde problemen in de kwantumfysica op te lossen. In het kort komt het er op neer dat bij iedere observatie van een gebeurtenis in de kwantumwereld (waar meerdere uitkomsten mogelijk zijn) iedere uitkomst verwerkelijkt wordt in een nieuw parallel universum of tijdlijn voor iedere mogelijkheid. Dit zou een ontzaglijk groot aantal verschillende universa opleveren. Het multiversum is dan het geheel, of de verzameling van alle mogelijke universa. Na aanvankelijke scepsis van de wetenschappelijke wereld is de meerderheid[bron?] van de natuurkundigen het tegenwoordig (2009) eens over de noodzaak om de 'vele-wereldeninterpretatie' te gebruiken als men zou willen komen tot een fundament van een 'allesomvattend' beeld van het universum. Voorbeelden zijn de Snaartheorie of M-theorie en de inflatie-theorie. De theoretisch natuurkundige en M-theoriedeskundige Michio Kaku schat het aantal mogelijke universa op minstens .
[bewerken]Kritiek
Veel natuurkundigen hangen echter een formalisme aan dat alleen een wiskundige beschrijving wil geven met voorbijgaan aan de vraag naar de feitelijke aard van de onderliggende natuurkundige werkelijkheid. Het multiversum is een mogelijke interpretatie van het wiskundige model die er wiskundig gezien echter niets aan toevoegt. Het is ook niet duidelijk of deze interpretatie de status van wetenschappelijke theorie heeft; het is bijvoorbeeld onduidelijk of zij empirisch te toetsen is. Het lijkt erop dat alle mogelijke waarnemingen binnen de interpretatie vallen; er is dan geen mogelijkheid tot falsificatie en de interpretatie is in dat geval alleen te rechtvaardigen als een pure tautologie.
Een veel gehoorde tegenwerping tegen het idee van een multiversum is dat het niet zou voldoen aan de eis van Ockhams Scheermes: omdat het multiversum het bestaan van zoveel universa inhoudt, lijkt het minder waarschijnlijk te zijn dan het alternatief dat er maar één universum is. Over het algemeen wordt er echter van uitgegaan dat die eis niet relevant is in die gevallen waar een groot aantal verschijnselen noodzakelijk voortvloeit uit een enkel fundamenteel principe of inherent is aan een samenhangend gebeuren. Zo mag men het concept van de natuurlijke getallen niet verwerpen met het argument dat het er oneindig veel zijn.