wat is een woestijn? hoe is het ontstaan?

Een woestijn is een gebied met minder dan 200 mm neerslag per jaar, waardoor er relatief weinig fauna aanwezig is. Veelal wordt gedacht, dat de grond van woestijnen onvruchtbaar is, maar dit is vaak juist niet het geval. Na een regenbui kan een groot deel van de woestijn ineens zeer sterk begroeid worden, maar de woestijngrond is niet in staat het water lang vast te houden en dan sterven de planten weer af.

Een stereotiep beeld van een woestijn is dat het een uitgestrekte kale vlakte met zandduinen en een zeer hoge temperatuur is. Dit geldt echter voor slechts een klein deel van de woestijngebieden op aarde. Er zijn ook woestijnen in de gematigde en de polaire zones.

Ongeveer een derde deel van het aardoppervlak is woestijn. Woestijnen ontstaan in gebieden waar weinig regen valt, in elk geval minder dan 500mm per jaar, maar er is geen exacte grens. Een aantal verschillende klimaatspatronen kunnen de oorzaak zijn van de lage regenval in woestijngebieden.
Sub-tropische woestijnen vind je tussen 30 graden NB en 30 graden ZB waar passaat winden in de richting van de evenaar waaien. De lucht warmt hier op en bevat nauwelijks wolken, waardoor de aarde sterk kan opwarmen. De Sahara is een voorbeeld van zo'n sub-tropische woestijn.
Op hogere breedte komen woestijnen voor in gebieden die ver verwijderd zijn van de zee en waar dus weinig aanvoer is van vochtige lucht. De woestijnen in het centrum van Australie zijn hier een voorbeeld van.
In sommige gebieden valt weinig neerslag, omdat ze in de 'regenschaduw' van een gebergte liggen. Vochtige lucht die aangevoerd wordt uit de richting van de zee steigt boven de bergen en koelt af. Wanneer de lucht aan de andere kant van het gebergte komt is al het vocht als neerslag achtergebleven. Woestijnen die in dit soort gebieden ontstaan vind je bijvoorbeeld in Noord Amerika.
Ook in koude gebieden kunnen woestijnen voorkomen. Poolwoestijnen vind je in gebieden met minder dan 250mm per jaar, waar de temperatuur in de zomer niet boven de 10 graden Celsius uitkomt, zoals bijvoorbeeld op Antarctica.
Er zijn nog verschillende andere klimaatsomstandigheden waarin woestijnen ontstaan in gebieden overal ter wereld. Naast het klimaat kan ook de mens een oorzaak zijn van het ontstaan van woestijnen. Wanneer er in een gebied bijvoorbeeld teveel vee graast en alle bomen en struiken gekapt worden voor brandhout, dan kan de bodem makkelijk wegspoelen door water of wegwaaien door wind. Het kale land dat achterblijft is een woestijn.

Als gevolg van het droge klimaat met extreem hoge en lage temperaturen hebben woestijnen een zeer bijzondere flora en fauna. Er leven meer planten en diersoorten dan je zou verwachten en ze hebben allerlei speciale eigenschappen die ze geschikt maken om te overleven onder de extreme omstandigheden. Veel dieren leven onzichtbaar onder de grond, zodat ze beschermd zijn tegen de felle zon. Andere dieren kunnen lange tijd overleven zonder water, denk maar aan kamelen. De bekendste van de woestijnplanten, de cactus, heeft zijn stekels niet alleen om hem te beschermen tegen hongerige dieren. Zij zorgen ook voor schaduw, zodat het oppervlak van de plant wel 10 graden C

Een woestijn is een gebied waar vrijwel niets wil groeien. Het ontstaat doordat er veel te weinig regen valt. In sommige woestijnen kan het wel meer dan 10 jaar niet regenen.

Het ontstaan van woestijnen kan veel verschillende oorzaken hebben.
Zoals je wellicht weet zijn er veel verschillende soorten woestijnen: Subtropische woestijnen (Sahara), Continentale woestijnen (gobi woestijn) maar ook bijvoorbeeld ''Periglaciale woestijnen'' zoals Antarctica.

Waarschijnlijk zul je woestijnen als de Sahara bedoelen. Deze is voornamelijk ontstaan door klimaatverandering.

Soorten woestijnen en hoe ze ontstaan.

Rotswoestijnen zijn woestijnen waar de verwering minder sterk is en het materiaal direct wordt meegenomen door wind en water dat eventueel periodiek beschikbaar is en als transportmedium kan dienen.
Grindwoestijnen zijn het product van oude grindbeddingen van fossiele rivieren of van het ter plaatse uiteenvallen van lokaal aanwezige grindhoudende gesteenten zoals conglomeraat. Het materiaal dat het grind bijeen heeft gehouden verweert en verwaait. Het overgebleven grind vormt een nieuwe bodembedekking.
Zandwoestijnen komen weinig voor op de wereld en ontstaan alleen als er uit verwering in de omgeving genoeg zand beschikbaar is. Tevens is er een ideale situatie nodig wat betreft de windrichtingen. Deze moeten in evenwicht zijn, anders verwaait het zand en verdwijnt de zandwoestijn.
Leem- of zoutwoestijnen komen alleen daar voor waar uit omliggende gebergtes leem in bekkens is bijeengespoeld en door verdamping zouten op het oppervlak zijn komen te liggen.
IJswoestijnen komen voor in klimaten zonder dooiseizoen waar er jaarlijks minder dan 200 mm neerslag is. Worden soms niet als een echte woestijn gezien.
Ook kunnen woestijnen in geologische groepen worden onderverdeeld, gebaseerd op de omstandigheden waarin de woestijn is gevormd.

Subtropische woestijnen worden gevormd omdat ze op een subtropische breedtegraad liggen. Het patroon van convectiecellen in de atmosfeer is de primaire oorzaak van het ontstaan van een subtropische woestijn. Voorbeelden: Sahara, Kalahari, Arabische en Australische woestijn.
Regenschaduw woestijnen vormen zich in de regenschaduw van een berg(keten).
Kustwoestijnen vormen zich aan de kust, koude oceaanstromingen onttrekken vocht uit de lucht waardoor een woestijn kan ontstaan. Voorbeeld: Atacama.
Continentale woestijnen vormen zich in het centrum van continenten. Als vochtige oceaanluchten uitregenen boven de randen of bergen van een continent, is er geen vocht meer over voor het midden. Voorbeeld: Gobi.
Periglaciale woestijnen vormen zich in de buurt van (peri-) grote ijsmassa's (-glaciaal). Hier valt weinig neerslag en door de lage temperaturen is er weinig vegetatie wat tot woestijnvorming leidt. Een specifiek type periglaciale woestijn is de poolwoestijn, deze wordt net als subtropische woestijnen gevormd door zijn breedteligging, in dit geval nabij de geografische polen van de aarde.

Woestijnen ontstaan door het vertrek van dieren. Wanneer we dieren weer als kuddes laten bewegen op woestijnland, dan zal dit woestijnland weer vruchtbaar worden. Aangezien er steeds minder graasdieren zijn, en minder jachtdieren die er natuurlijk voor zorgen dat de kudde zich verplaatst, neemt woestijnland toe.

Dit is dus nog terug te draaien, mits we als mens slim met kuddes omgaan.