wat is het milankovic cyclus effect precies?

De cycli bepalen de intensiteit en verdeling van zonne-instraling op Aarde, en daarmee zijn ze in belangrijke mate verantwoordelijk voor de (langetermijn)variaties in het klimaat en klimaatverandering. Het begin van de ijstijden tijdens het Pleistoceen hangt samen met minima in de zonne-instraling.

In 1976 werden de in theorie aanvaarde cycli door middel van stratigrafisch en paleomagnetisch onderzoek ondersteund.

Er zijn verschillende astronomische factoren, die invloed hebben op het klimaat op aarde.
De belangrijkste (Milankovitch-)factoren:

1. De stand van de aardas ten opzichte van de baan rond de zon. Zoals je waarschijnlijk weet, staat de as van de aarde - de denkbeeldige lijn waaromheen de aarde draait - niet loodrecht op het vlak waarin de aarde rond de zon draait. De aardas 'precedeert'; in zo'n 41.000 jaar zwenkt de aardas van minder scheef naar heel scheef en terug (zie ook plaatje). Hoe schever de aardas staat, hoe extremer de verschillen tussen seizoenen, omdat het zonlicht onder steeds kleinere hoeken op bepaalde delen van de aarde invalt (zoals nu al op de noord- en zuidpool). Dit heeft invloed op lucht- en oceaanstromingen, beïnvloedt zo het klimaat. Het zwenken van de aardas heet 'obliquiteit'.

2. Als je een tol laat draaien, zal je zien dat naast dat de tol rond zijn as draait, de as zelf ook langzaam rondjes draait. Dat heet precessie. De aardas doet dat ook; zij maakt een hele ronde in 26.000 jaar. Dit heeft dus niet te maken met hoe scheef de as staat, dus van buiten gezien is de aarde telkens even scheef en ver van de zon als zonder die precessie. Maar de 'richting' van de aarde verandert daardoor wel. De precessie heeft zo invloed op op welk moment in de aardbaan een bepaald deel van de aarde naar de zon toegericht is en een ander deel meer van de aarde weg. Omdat de aarde niet een egaal balletje is met een gelijke verdeling van land en water, maakt deze precessie ook weer uit voor lucht- en oceaanstromingen, opname van warmte enz.

3. De baan van de aarde rond de zon is een ellips. De zon staat in een van de twee brandpunten. Hierdoor is de aarde op een bepaald moment veel dichterbij de zon dan een half jaar eerder/later. Excentriciteit geeft aan hoe 'ingedrukt' een cirkel (of eigenlijk ellips) is. De excentriciteit van de baan van de aarde verandert met een periodiciteit van 100.000 jaar. Er zijn dus jaren dat de baan van de aarde veel cirkelachtiger is dan in andere jaren. Bij een cirkelachtigere baan zijn de verschillen tussen ver en dichtbij van de zon veel kleiner dan bij een sterk elliptische baan. Bij een sterk elliptische baan zijn de schommelingen in de sterkte van de zonnewarmte in een jaar veel groter. Dit heeft ook invloed op het klimaat.

Deze drie periodes (en nog een paar andere, minder invloedrijke) hebben een sterke invloed op - of zijn eigenlijk de oorzaak van de ijstijden op aarde.