waarom heeft een vliegtuig koplampen?

Kan de piloot van een modern verkeersvliegtuig de landingsbaan eigenlijk wel zien vlak voor het landen? Ik bedoel, het vliegtuig landt beslist *niet* zoals op de bordjes op de luchthaven staat afgebeeld, met de neus naar beneden; in werkelijkheid landt een vliegtuig met de neus *omhoog* (het neuswiel raakt de grond dan ook pas later dan het hoofdlandingsgestel). Als de neus omhoog is tijdens de landing, hoe goed kan de piloot de baan dan nog zien?

Goed opgemerkt!
De bundels van de landingslichten zijn zo afgesteld dat de baan goed in het licht ligt bij de stand van het vliegtuig (met de neus iets omhoog) vlak voor de landing.

Dat begrijp ik. Maar kan de piloot het verlichte oppervlak nog wel zien? Ik bedoel: kan de piloot "over de neus heen" naar beneden kijken? Als hij recht vooruit kijkt, ziet hij immers de wolken.

Ja, dat kan hij zelfs opvallend goed.
http://farm4.static.flickr.com/3191/2783354982_337c27a06c_o.jpg De zwarte lijntjes op de linker en rechter raamstijlen van deze Boeing 747 zijn hulpmiddelen waarmee de vlieger kan zien of hij in de correcte zitpositie zit voor de landing. Zou hij zijn stoel wat lager of verder naar achteren zetten, dan zou hij bij een landing in minimale zichtcondities de naderings- en landingsverlichting op de grond nét iets te laat in zicht krijgen en onnodig de landing moeten afbreken.
Nog een voorbeeld: http://s1010.photobucket.com/user/InfinityXOverlord/media/747Cockpit.png.html De vlieger heeft in de huidige vliegtuigen prima zicht op de baan. (Bij bijvoorbeeld een Spitfire was dat altijd wél een probleem overigens.)
Sommige piloten zetten hun stoel (bij goed weer) zelfs liever iets lager dan de aanbevolen stand:
http://theflyingengineer.com/tag/eye-level-indicator/
Er zijn systemen met lijntjes, met gekleurde balletjes op een console op de middenste raamstijl, en ook met een balletje aan een dun touwtje uit het plafond (zoals de wasbakstop aan een kettinkje kan zitten dat in de wastafel getrokken wordt). Dat volledig uitgetrokken balletje moet dan juist je neusbrug tussen de ogen kunnen raken.
De luchtvaartautoriteiten eisen voor landingen waarbij op het laatste moment de grond gezien moet kunnen worden (altijd betrekkelijk kort voor het vliegtuig vanwege het slechte zicht) namelijk een middel waarmee de vlieger zijn correcte oogpositie kan controleren. Anders zou hij niet genoeg zien over de neusvorm heen.

Helemaal duidelijk, bedankt voor deze vakkundige uitleg!

De concorde had speciaal hiervoor zo'n rare neus die bij de landing omlaag klapte!

Ook in de VS is het gebruikelijk om de landingslichten aan te doen onder 3 km hoogte: “their use is strongly encouraged, both for take-off and landing and during any operations below 10,000 feet (3,000 m) above ground level or within ten nautical miles of an airport.” volgens de Engelstalige Wikipedia. De lichten die eventueel kunnen knipperen op business jets zijn vermoedelijk de aparte zgn. “recognition lights”. Die heb ik niet genoemd omdat ze weinig voorkomen. Ze zijn te vergelijken met aparte daytime running lights zoals Amerikaanse auto’s die hebben.
Tegenwoordig hebben zowat alle vliegtuigen “knipperende” witte en rode flitslichten (strobe lights) die bedoeld zijn om juist ook overdag het vliegtuig op te laten vallen voor ander luchtverkeer. Maar dat zijn geen koplampen: ze stralen rondom (meestal wel vooral geconcentreerd in het horizontale vlak rondom het vliegtuig) en hebben geen aparte lichtbundel die vooruit gericht is. Dit zijn de anti-collision lights (anti-botsingslichten). Als er mist is of een dik wolkendek hebben de landingslichten in de lucht geen nut (zoals bijvoorbeeld op de grond om door tegenliggers te kunnen worden gezien) en zullen de vliegers ze eventueel uitschakelen omdat ze dan in een witte muur zitten te kijken. Ik heb (na de theorie-opleiding en een groot deel van de praktijkopleiding tot luchtverkeersleider) ruim 28 jaar gewerkt bij een vliegdienst die te maken had specificatie en aankoop van, en gebruiksvoorschriften voor, vliegtuigen toegelaten voor 3 tot en met 530 passagiers, en van die knipperende lichten voor noodgevallen weet ik niets.

Er bestaan inderdaad ook nog systemen die de landingslichten zelf kunnen laten pulseren. Komt meer in Amerika voor dan hier.
Bron (lezenswaard): http://www.pprune.org/archive/index.php/t-10597.html
Ik herinner mij dat Swissair er enige tijd mee experimenteerde in de jaren 80 op een van hun MD-81 vliegtuigen; het beoogde doel was vermindering van botsingen met vogels. Die lichten pulseerden in een onregelmatig patroon. In Amerika is er vaker dan hier gemengd luchtruim waar een deel van het vliegverkeer zelf door goed uitkijken en het gebruik van electronische hulpmiddelen voor het vermijden van botsingen zorgt. Dat is een motief om landingslichten te laten pulseren, en zakenjets komen daar ook vaak op vliegvelden waar ook veel “kleine” luchtvaart is.

Wikipedia heeft het fout. Er staat in het FSX en Andere bronnen dat je minstens op 6000 ft (1700 Meter) landings lichten aan moet doen

10.000 ft voor een B737NG volgens de beknopte gebruikershandleiding (blz 44 en 46)
http://lukas1992.bplaced.net/737/FCOM-003-all-online.pdf

De vliegtuigfabriek, de luchtvaartmaatschappij, de vliegschool, de simulatorontwerper, de mensen van FSX, o, en de piloten zelf, iedereen mag een mening hebben over wanneer je de grote witte schijnwerpers aan zou moeten doen, en daar zonodig in Wikipedia of hier iets over schrijven ten behoeve van het algemene publiek, maar de luchtvaartautoriteiten van een land zijn de enigen die daar een erkend advies of bindende regel voor kunnen publiceren.
Voorzover ik weet is dat boven Nederland al tientallen jaren Flightlevel 100, en dat mag ik naar de leek toe wel uitleggen als 10.000 voet oftewel 3 kilometer hoogte.
Uit Wikipedia leidde ik af dat het kennelijk in de VS ook diezelfde hoogte is (met dit verschil dat het daar dan geen FL 100 zal zijn maar echt exact 10.000 voet), en in Zwitserland (of de bergachtige delen van de VS) is het vermoedelijk een andere hoogte omdat daar ook weleens erg hoog in de bergen geland wil worden, en je anders je echte hoogte boven de bergen niet gemakkelijk kunt zien.

Mooi verduidelijkende illustratie, Archon!

Een plaatje zegt meestal veel meer dan woorden.