Waarom val ik om als ik stil sta en niet als ik vaart heb (op de fiets)?

Je kunt een fiets op zijn achterwiel zetten en dan is er duidelijk verschil in benodigde kracht merkbaar om het stuur te draaien met stilstaand of met snel draaiend voorwiel.

Leuke vraag!

Als je fietst, val je ook om, maar van jongs af aan leer je dat te corrigeren. Hoe harder je rijdt, hoe gemakkelijker dat gaat.

Als je stilstaat kun je ook blijven staan, maar dan is het heel moeilijk. Baanwielrenners kunnen dat goed (en lang), maar dan rijden ze stiekem 1 cm vooruit en/of achteruit op de hellende baan.

Kijk eens op onderstaand filmpje (of zoek op Danny MacAskill) op youtube om te zien wat je nog meer kan op een fietsje.

Het moeilijke is hier dat het technische factoren als kracht gaat. Echter is het goed om op een speelse manier dit soort natuurkundige elementen naar voren te brengen. Bijvoorbeeld:
Als een bal stil ligt dan beweegt hij makkelijk alle kanten op. Als de bal 'vooruit' rolt, kun je hem moeilijker een andere kant op laten bewegen, hoe sneller hij rolt. Dit is een van de mogelijke insteken.

Het wordt wat moeilijker als je het autonome zenuwstelsel voor evenwicht wilt uitleggen, waardoor een persoon zich staande houdt in beweging, ten opzichte van stilstaand.

Je kunt wel proberen uit te leggen, dat als je stil staat met de fiets, je erg hard moet denken om rechtop te blijven staan. Als je beweegt denk je aan waar je naar toe gaat en doet je lichaam de rest van zelf. Hier zal een kind mogelijk meer aan hebben, want dit gaat op bij veel meer dan alleen fietsen en kan het zijn eigen model bouwen voor situaties die het tot dan toe niet begreep. Het kan hem/haar ook stimuleren bewust te zijn van deze verschillen en zelf te zoeken.

Aan een kind van 6 zou ik zeggen dat alles dat een vaart heeft altijd rechtdoor wil gaan totdat de vaart op is en het dan omvalt

De echte verklaring is natuurlijk dat je _altijd_ omvalt als je op een fiets zit.

Als je stilstaat, heb je geen mogelijkheid dat omvallen tegen te gaan.

Als je fietst, en je valt bijvoorbeeld naar rechts, stuur je automatisch een beetje naar rechts (met je stuur dan wel met je lichaamsgewicht). Daardoor komt de fiets weer onder je, zodat je niet meer valt.

Dat sturen om je fiets weer onder je te brengen en zo je val te stoppen of om te keren, werkt alleen als de fiets beweegt.

Maar of je dat kunt uitleggen aan een kind van zes...

Misschien is het wat om een hoepel of muntje of iets anders dat kan rollen als voorbeeld te nemen. Zolang het rolt blijft het op zijn kant, als het uitgerold is valt het pardoes om...

Je kunt dit zeggen aan je zoontje

Alles en iedereen wil liever geen verandering... Een wiel dat draait wil doordraaien precies zoals het deed...
Dus als je op een fiets zit, zal dat wiel je overeind houden omdat het niet anders wil gaan draaien dan dat het nu doet. En zo helpt het wiel, dat je niet omvalt...

Laat hem dit filmpje zien.
Daarna ga je met hem en je fiets naar buiten, je duwt je fiets op gang (hand aan het zadel, de fiets stuurt zelf!) en je laat je fiets los. Dan zullen jullie zien dat de fiets minstens een tiental meters rechtdoor gaat en pas omvalt als de snelheid flink is afgenomen.
Daarna leg je hem uit dat hij dit niet in zijn eentje mag nadoen, anders lopen de claims op je WA-verzekering te hoog op.

Ik zou zeggen dat dat komt doordat de wielen draaien. Hoe harder de wielen draaien hoe moeilijker het is om ze opzij te duwen. Dat komt omdat de banden rond worden geslingerd.

Deze kracht kun je 'm laten voelen door hem een klein wiel rechtop bij de naven te laten vasthouden. Vraag 'm dan om het wiel plat te leggen. Dat gaat heel makkelijk.

Geef dan een slinger aan het wiel en vraag hetzelfde. HGij zal dan meer kracht moeten uitoefenen om het wiel plat te leggen.