Wat is het nut van de kip/haan op de kerktoren en waarom staat er geen ander dier op de toren?

Zo kun je de windrichting aflezen. Wat een haan met de wind te maken heeft weet ik niet, waarschijnlijk niets.

De windhaan verwijst naar Petrus

Er zijn daar verschillende uitleggen over. Allereerst is die haan vaak gewoon een weerhaan: hij staat altijd met zijn snavel in de wind. Een haan kraait als de zon opkomt, bij het begin van een nieuwe dag. Zo is de haan een teken van waakzaamheid en ook van inkeer, vergeving en nieuw begin. Hij roept de mensen als het ware op te luisteren naar de boodschap van God. Hij waakt over de kippen en kraait als er gevaar is. Zo staat de haan op de kerktoren symbool voor het waken over Gods kinderen. Misschien ken je het verhaal wel van de haan die drie maal kraait nadat Petrus drie maal heeft gezegd dat hij Jezus niet kent.

Een duidelijke verklaring is er echter niet. Wellicht was hij oorspronkelijk gewoon bedoeld als weerhaan, en heeft men er later verklaringen bij "gezocht". Niet op alle kerktorens staat trouwens een haan. Ook andere symbolen komt men tegen.

Je zou denken, dat overal op de kerktorens een weerhaan als windwijzer staat. Het is op zijn minst gebruikelijk te noemen en het past ook in de christelijke symboliek (zie
http://www.goeievraag.nl/vraag/haan-kerk.67321). Maar er zijn meer mogelijkheden. De bazuinengel, de zwaan en het schip hebben eveneens een christelijke achtergrond. Maar in Noord-Drenthe en in Groningen bestaat een voorkeur voor het paard als windwijzer op kerktorens. Niet alleen op de toren overigens. In Eelde staat het haantje op het torentje, terwijl het paard op het kooreind prijkt. In Vries heeft eveneens een windwijzerpaard op het koor gestaan. Het paard als windwijzer is te zien op de Martinitoren te Groningen en op de kerktorens te Noordlaren, Peize en Gieten.
Waarom een paard? Daarvoor zijn verschillende theorieën bedacht. Het paard als mythisch stormdier zou bliksem en andere rampen afweren. Reden waarom de paardenkoppen aan de uiteinden van de windveren vroeger op daken van boerderijen of schuren gebruikelijk waren. Voor het paard op de Martinitoren is zelfs een speciale betekenis bedacht, namelijk: hulde aan de landbouw. Ook is geopperd, dat een paard als windwijzer op kerktorens te maken heeft met kerken die gewijd zijn aan een heilige te paard. Daarvan kennen we er vier: Sint Joris, Sint Nicolaas, Sint Maarten (de Dom in Utrecht heeft een Sint Maarten te paard) en Sint Jacob. De Jacobuskerk te Rolde heeft echter een bazuinengel als windwijzer.

Toegevoegd na 5 uur:
De rechtstreekse link naar de andere GV werkt niet, daar moet eerst het laatste haakje ) afgehaald worden!

Als er geen haan op de kerktoren staat, komt er geen kip in de kerk.