Waar komt het as kruisje vandaan de betekenis ?

n de eerste eeuwen van de kerk bestond er nog geen privé-biecht. Christenen die zware zonden hadden bedreven en berouwvol waren werden opgenomen in de publieke boetestand. De boetelingen mochten en moesten alleen aanwezig zijn bij de woorddienst van de eucharistieviering. Na lange tijd boetedoening konden ze weer volledig deelnemen aan de gemeenschap van de kerk.
De opname in de boetestand vond plaats aan het begin van de vastentijd. Dan moesten ze ‘in zak en as’ voor de bisschop of priester in kerk aanwezig zijn. De zak was een zwart harig kleed zonder mouwen, ook boetekleed genoemd, en op hun hoofd werd as gestrooid. Dit was een teken van berouw en boetvaardigheid.
Deze symboliek is van bijbelse oorsprong. De zondige bewoners van de stad Nineve kwamen tot inkeer, trokken boeteklederen aan en de koning legde zijn statiegewaad af en ging op de grond in het stof zitten (Jona, 9, 5-6).
Volgens Mattëus verweet Jezus de steden van Galilea dat ze zijn boodschap niet hadden aanvaard, met de woorden: 'Als in Tyrus en Sidon de machtige daden waren verricht die bij u zijn gebeurd, zouden ze zich al lang in zak en as bekeerd hebben' (11, 21).

Toen de openbare boete in de Middeleeuwen door de privé-biecht werd vervangen, is het symbool van de as op het hoofd zeer populair gebleven en tot op heden blijven bestaan. Het werd een kruisje dat op de schedel of het voorhoofd werd getekend. Paus Urbanus II schreef het in 1091 voor iedereen voor. Het rituale van Florianus citeert in de 12e eeuw de begeleidende woorden: ‘Bedenk wel dat gij stof zijt en tot stof zult wederkeren.’ Deze gedachte aan de dood heeft met boetvaardigheid te maken. De zondige mens zonder berouw en boete wacht immers bij zijn dood de veroordeling door God. Een middeleeuws gebed van de aswijding zegt: ‘Almachtige God, zegen deze as die op onze hoofden wordt gestrooid zoals bij de inwoners van Nineve. Geef dat wij vergiffenis van onze zonde mogen verkrijgen en zodanig de vastentijd beginnen, dat we met een gezuiverde geest de dag van Pasen tegemoet gaan en in de toekomst de eeuwige glorie ontvangen.’
Zo is het askruisje gezien zijn oorsprong een symbool van berouw, boetvaardigheid en voorbereiding op het Paasfeest.