Wat is het verschil tussen Hervormd en Gereformeerd?

Je stelt een moeilijke vraag, vooral omdat er binnen de hervormde en gereformeerde stromingen weer veel verschillen zijn.

Officieel bestaat de hervormde kerk niet meer, die is opgegaan in de PKN, de protestantse kerk Nederland. Wel is er nog de hersteld hervormde kerk, die orthodoxer is dan de PKN. Binnen de hervormde kerk had je vroeger, van 'zwaar' naar 'licht': het gekrookte riet, de gereformeerde bond, confessioneel en vrijzinnig. (Het gekrookte riet was de naam van een blad dat gelezen werd door vooral mensen van de rechterflank van de gereformeerde bond, en werd later gebruikt als aanduiding voor de meest orthodoxe groep binnen de kerk.)

Gereformeerd kent ook vele gezichten. Zo heb je de gereformeerde gemeente, de gereformeerde gemeente in Nederland en de oud-gereformeerden, die samen zijn aan te duiden als bevindelijk gereformeerd. Populair gezegd vallen zij onder de 'zwarte kousen'-kerk. Maar je hebt ook de christelijk gereformeerden, de nederlands gereformeerden en de gereformeerd vrijgemaakten, die - met een wat verschillende ligging per plaats - veel vrijer zijn. Dit zijn kerken waar men de Bijbel centraal stelt, en dus aan de leer niets af wil doen, maar waar bijvoorbeeld niet de vrouwen verplicht een rok dragen of de kerkleden geen TV mogen hebben, wat bij de bevindelijken wél het geval is. Ook heb je nog de 'gewone' gereformeerden, die door andere groeperingen dan henzelf ook wel worden aangeduid als de synodaal gereformeerden, die over het algemeen wat vrijzinniger zijn.

Inderdaad is dus niet per definitie te stellen dat gereformeerden strenger zijn dan hervormden. De hervormden van tegenwoordig zijn de hersteld hervormden, en dat is sowieso wel de rechterflank van wat vroeger de hervormde kerk was. Al noemen ook veel PKN'ers die van huis uit hervorm waren, zichzelf nog steeds hervormd. Ook dat zegt dus niet zo heel veel, want de ligging van de kerkelijke gemeente verschilt vaak een beetje per plaats: hervormd in staphorst is ongetwijfeld heel iets anders dan hervormd in Utrecht of Rotterdam, zélfs als beide hervormde kerken tot de gereformeerde bond behoren. Binnen de gereformeerde kerken zijn er ook plaatselijke verschillen, al zullen die vaak wat minder groot zijn, al verschilt ook dat per kerkgemeenschap.