Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

Waarom zijn namen van dynastieën vaak geassocieerd met plaatsnamen?

Oranje-Nassau, Saksen-Coburg en Gotha, ... Waarom zijn deze namen zo vaak gecombineerd en kan ik dit ook zelf nadoen? Zoals Achternaam vader- Achternaam Moeder?

Verwijderde gebruiker
2 jaar geleden
1.9K
tinus1969
2 jaar geleden
Je veaag is niet echt duidelijk. Gaat het om de plaatsnamen of om de dubbele namen? En wat bedoel je met ‘nadoen’?
Verwijderde gebruiker
2 jaar geleden
@Tinus1969 , sorry als ik onduidelijk overkom maar ik spreek over beide: Zoals Oranje-Nassau zijn Oranje en Nassau plaatsnamen die samengevoegd zijn. Maar waarom?
Met "nadoen" bedoel ik of ik zelf ook zo'n naam kan verkrijgen. Kan ik als "gewone" burger een samengevoegde naam krijgen of niet?
SentWierda
2 jaar geleden
De vraag is onjuist. Er is niet een associatie met plaatsnamen. Er is een associatie met kastelen en het omringende gebied. Een dynastie is gelieerd aan een kasteel of naderhand aan twee of meer kastelen. Vandaar de enkelvoudige of dubbele benaming van een dynastie.
tinus1969
2 jaar geleden
Waar baseer je op dat die naam gelinkt is aan kastelen? Als je strikt kijkt, is die naam meestal gelinkt aan een 'leen', dus aan een stuk grond met daarop een dorp of stad, waar de leenheer vervolgens ook iets van een kasteel bouwde. Oranje/Orange was bv heel nadrukkelijk een stad met omliggend gebied https://en.wikipedia.org/wiki/Principality_of_Orange
SentWierda
2 jaar geleden
@tinus1969. Waarop ik baseer dat er een link is met kastelen? Op de geschiedenis van vorstenhuizen. Vier voorbeelden van vorstenhuizen in relatie tot hun oorsprong: kastelen.
1. Saksen-Coburg-Gotha. Genoemd naar kasteel Veste Coburg; al genoemd in 1056. De stad Coburg ontstond daaromheen, stadsrecht in 1331.
2. Hohenstaufen. Een 11/12de eeuwse burcht. Het vorstengeslacht Hohenstaufen regeerde van 1138 tot 1254 over het Duitse Rijk.
3. Hohenzollern, Een bergslot op de Zollerberg. Vorstengeslacht vanaf 1200 tot op heden.
4. Ghibellijnen. Dit woord is een verbastering van Waiblingen, genoemd naar de burcht Waiblingen van de Hohenstaufen.
SentWierda
2 jaar geleden
@tinus1969. Nassau is niet een plaatsnaam of een stad.
Nassau is een kasteel, de burcht Nassau, aan de Lahn, gebouwd ca. 1120 door de graven van Laurenberg, de stamvaders van de Nassaus.
tinus1969
2 jaar geleden
Je voorbeelden zijn juist dubieus; de meeste voorbeelden zijn (ook) een stad of gebied. Bovendien, zoals gezegd, dit soort namen verwijzen juist naar het 'leen', dus het gebied waarvan deze mensen oorspronkelijk de heren waren.
Coburg is een stad (met een kasteel https://nl.wikipedia.org/wiki/Coburg_(stad)#Geschiedenis); ook Nassau is een stad https://nl.wikipedia.org/wiki/Nassau_(Duitsland) zie ook https://nl.wikipedia.org/wiki/Nassau 'Nassau (Duitsland), een stad in Rijnland-Palts, waarnaar het land Nassau en het vorstengeslacht genoemd zijn'
Kortom, dit soort namen zijn niet (alleen) op kastelen gebaseerd. Die kastelen kwamen pas later, toen de heren van Nassau, Orange, Coburg etc hun bezit moesten verdedigen
tinus1969
2 jaar geleden
Mbt Hohenstaufen: https://en.wikipedia.org/wiki/Hohenstaufen#Name
The name Hohenstaufen was first used in the 14th century to distinguish the "high" (hohen) conical hill named Staufen in the Swabian Jura, in the district of Göppingen, from the village of the same name in the valley below. The new name was only applied to the hill castle of Staufen by historians in the 19th century, to distinguish it from other castles of the same name. The name of the dynasty followed, but in recent decades the trend in German historiography has been to prefer the name Staufer, which is closer to contemporary usage.
Hohenstaufen is dus een late uitvinding, en dit geslacht heette nadrukkelijk eerst 'Stuafen' naar stad/gebied.
SentWierda
2 jaar geleden
@tinus1969. Wikipedia als bron opvoeren - is nogal eens dubieus.
Dat de kastelen pas in een later stadium kwamen (na de dorpen en steden), is niet in naslagwerken terug te vinden. Kastelen en burchten zijn de oorsprong en naderhand vestigden zich de kooplieden en handwerkslieden in de naaste omgeving en dat werden de dorpen en steden..
tinus1969
2 jaar geleden
@SentWierda, wikpedia is redelijk betrouwbaar, zie bv https://www.nature.com/articles/438900a en wiki zelf daarover: https://en.wikipedia.org/wiki/Reliability_of_Wikipedia Wikopedia is bijzonder geschikt als startpunt. Als je het oneens bent, kom dan zelf met betrouwbaardere/betere bronnen, in plaats van gewoon te zeggen dat het dubieus is.
tinus1969
2 jaar geleden
@SentWierda: 'Dat de kastelen pas in een later stadium kwamen (na de dorpen en steden), is niet in naslagwerken terug te vinden.'
Het omgekeerde dan wel? Orange bestaat sinds de Romeinse tijd, dus elk kasteel en feodale naam is nieuwer dan de stad. Mbt Coburg Coburg was first mentioned in a monastic document dated 1056, which marked the transfer of ownership to the Archbishop-Elector of Cologne,[3]: 16  although there was a settlement at the site that predates it called Trufalistat. The origin of the name Coburg is unclear; the first element may be kuh, which would give a literal meaning of "cow borough". "Coburg" initially referred to a property centred on the hill where Veste Coburg was later built. https://en.wikipedia.org/wiki/Coburg#History (met bronvermeldingen)
SentWierda
2 jaar geleden
@tinus1969. Wikipedia als bron? Lees wat Wikipedia schrijft over Coburg - het klopt niet..
Volgens Wikipedia is Coburg (stad) in 1056 voor het eerst vermeld.
In werkelijkheid is het kasteel Coburg (Veste Coburg) in 1056 voor het eerst vermeld.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Coburg_(stad)
En de naam Coburg (Nederlands: Koburg) houdt toch echt verband met een burg, een burcht, een kasteel. Naderhand ontstond aan de voet van de burcht de nederzetting Coburg.
https://wwwstedentipsvoortrips.nl/duitsland/coburgbb.htm
tinus1969
2 jaar geleden
@Sentwoerda je vertrouwt niet op Wikipedia maar komt zelf met een website over stedentripjes? Meer algemeen; je stelling dat deze namen altijd verwijzen naar kastelen is simpelweg onhoudbaar. Er zijn misschien omstreden voorbeelden van, maar ook tegenvoorbeelden.
SentWierda
2 jaar geleden
@tinus1969. Deze reactie had ik verwacht m.b.t. mijn verwijzing naar een website over stedentrips. Het was een van de vele verwijzingen die ik had kunnen doen. En ik kon niet verwijzen naar een papieren verwijzing zoals de Winkler Prins encyclopedie. Die is wat geloofwaardigheid betreft toch echt heel wat beter dan Wikipedia.
Kortheidshalve: de naam burg (zoals Coburgt/Koburg) verwijst altijd naar een burcht, een kasteel. En een naam die begint met -hohen- verwijst altijd naar iets bovenop een heuvel of berg en dat is een burcht, een kasteel. Zoals Hohenstaufen (Zwabische Jura), Hohenzollern (Wurtemberg), Hohenheim (bij Stuttgart), Hohenschwangau (Opper-Beieren).
tinus1969
2 jaar geleden
@SentWierda, "Kortheidshalve: de naam burg (zoals Coburgt/Koburg) verwijst altijd naar een burcht, een kasteel. "
Dit is domweg niet waar. Er is een hele reeks websites die duidelijk aangeeft dat de oorspronkelijke betekenis van 'burg' = stad of walled town danwel vergelijkbaar. Zie bv (naast wikipedia en wiktionary) https://www.merriam-webster.com/dictionary/burg https://www.wissen.de/wortherkunft/burg https://www.etymonline.com/word/borough Van burg zijn zowel burcht als burger afgeleid.
Verder, ook in breder verband; de vraag ging over de oorsprong van adellijke achternamen, en Coburg of (hohen)stauffen is maar een voorbeeld. Oranje en Nassau hebben gene burg in de naam.
SentWierda
2 jaar geleden
@tinus1969. Burg betekent: burcht. Dat is altijd zo geweest, aldus Van Dale.
Het woord burger heeft niet een relatie met een burg of een burcht. Het woord burger is afgeleid van burgensis: een inwoner van een burgus. Burgus is een plaats, een stad.
Bron: Winkler Prins encyclopedie.
De vorstenhuisnamen Oranje en Nassau zijn nauw verbonden met een burg, een kasteel.
In Nassau ligt hooggelegen het slot Dillenburg: in 1240 de oorsprong van het geslacht Nassau. De plaats Dillenburg kreeg in 1344 stadsrecht.
Orange heeft een Keltische oorsprong, gevolgd door een Romeinse bloeiperiode. Toen heette de plaats: Arausio. In Orange ligt op de heuvel St. Eutrope het kasteel van de Oranjes.
tinus1969
2 jaar geleden
@SentWierda, zie de links naar diverse Engelse online woordenboeken, die makkelijk uit te breiden is. Burg is geen kasteel, en al deze woorden zijn uiteindelijk terug te leiden op burg als 'walled town'. Die betekenis heeft zich zowel naar burcht als naar burger ontwikkeld, of bv Le Bourg (frans, dorpscentrum) of borough (Engels stad/wijk) ontwikkeld.
SentWierda
2 jaar geleden
@tinus1969. Mijn geraadpleegde woordenboeken melden:
- Walled town = ommuurde stad.
- Borough = stedelijke gemeente met eigen bestuur.
- Burcht = castle, fortress, citadel, stronghold.
Het Engels kent geen woorden met burg in de betekenis burcht. Wel het aan burger verwante en naar Nederland en Duitsland verwijzende woord burgomaster (= burgemeester).
tinus1969
2 jaar geleden
@SentWierda deze woorden hebben NU een andere betekenis, maar qua etymologie zijn ze allemaal afgeleid van een woord burg=ommuurde woonplaats/stad.
Je link tussen Nassau en Dillenburg onderstreept slechts mijn oorspronkelijke punt. De oorspong van adellijke namen verwijst naar een leen, dus een stad of gebied. Niet naar een kasteel.

Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.

Antwoorden (1)

Je stelt twee vragen: deze dubbele namen ontstonden om de diverse takken van adellijke families uit elkaar te houden, dan wel om eenduidig aan te geven waar ze nu eigenlijk heer van waren. In die zin verwijst Saksen-Coburg naar Coburg in Saksen, terwijl Oranje-Nassau verwijst naar de familietak van de Nassau’s die ook heer van Orange waren. De betekenis/het ontstaan van de dubbele naam is verschillend.
Aanvulling: mbt het tweede deel van je vraag. Je kunt in Nederland niet zomaar je achternaam wijzigen. Dat kan alleen in een zeer beperkt aantal specifiek omschreven gevallen.
Tweede aanvulling: mbt waarom plaatsnamen. Omdat deze mensen dus ‘heer (heerser)’ van de stad Coburg in Saksen danwel van de steden Orange en Nassau waren.
(Lees meer...)
2 jaar geleden
SentWierda
2 jaar geleden
Het antwoord is vaag, onduidelijk en niet geheel juist.
De stad Coburg ligt nu niet in Saksen maar in Beieren.
Coburg is van oorsprong niet een stad maar een kasteel: het kasteel Coburg, Veste Coburg genoemd. Voor het eerst vermeld in 1056.
Saksen-Coburg is niet de juiste benaming. Het is (sinds 1485): Saksen-Coburg-Gotha.
tinus1969
2 jaar geleden
@SentWierda: 'De stad Coburg ligt nu niet in Saksen maar in Beieren.'
Coburg lag vroeger in Saksen, is lang semi-onafhankelijk geweest, en ligt pas sinds 1945 in Beieren.
De juiste naam is bovendien niet 'Saksen-Coburg-Gotha'; of beter gezegd, afhankelijk van de context is de naam soms subtiel anders. Strikt genomen is het ook een dubbel domein: Saksen-Coburg en Saksen-Gotha. https://en.wikipedia.org/wiki/Saxe-Coburg_and_Gotha
SentWierda
2 jaar geleden
In Nederland was van oudsher niet een Oranje-Nassau vorstenhuis.
In Nederland waren twee vorstenhuizen: de Oranjes en de Nassaus.
De Oranjes waren de afstammelingen van Willem de Zwijger en stadhouders in Holland.
De Nassaus waren de afstammelingen van Jan de Oude (broer van Willem de Zwijger) en stadhouders in Friesland.
In 1652 trad de Friese stadhouder Willem Frederik in het huwelijk met Albertine Agnes, de vijfde dochter van de Hollandse stadhouder Frederik Hendrik en was er een verbinding van de Nassaus met de Oranjes.
In 1702 stierf de Hollandse tak, de Nassaus, uit met het kinderloos overlijden van Willem III. De titel Prins van Oranje ging over naar de Nassaus: naar de Fries stadhouder Johan Willem Friso, de kleinzoon van Willem Frederik. Johan Willem Friso overleed op 24-jarige leeftijd en zes weken later werd zijn erfgenaam geboren: de latere Willem IV. Daardoor moest de weduwe, Marijke Meu, jarenlang het regentschap waarnemen - maar bleef de naam Oranje-Nassau behouden..

Weet jij het beter..?

Het is niet mogelijk om je eigen vraag te beantwoorden Je mag slechts 1 keer antwoord geven op een vraag Je hebt vandaag al antwoorden gegeven. Morgen mag je opnieuw maximaal antwoorden geven.

0 / 5000
Gekozen afbeelding