Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

Hoe kan het, dat vroeger in huwelijksakten van broers en zusters namen van ouders soms fundamenteel van elkaar verschilden?

Ik heb het niet over verschrijvingen, zoals Zeilstra i.p.v. Zijlstra, Hijnstra i.p.v. Heinstra, want die kwamen zeer veel voor vroeger. Ik noem het volgende geval. Gosse Jans de Jager trouwde in 1801 te Grijpskerk met Kunje Klaassens. De huwelijksakten van hun 1e en 3e kind geven als vaders naam echter Gosse Tjerks de Jager. Bij het 2e kind en andere kinderen was vaders naam Gosse Jans de Jager. Gosse en Kunje waren schippers. Hoe is dat mogelijk? Kunnen er verschillende vaders zijn geweest, die bijvoorbeeld volle neven van elkaar waren? Kan het zijn, dat Kunje de ene keer voer met Tjerk en de andere keer met Jan? Jan kan een paar keer ziek zijn geweest en Kunje moest mogelijk zorgen dat toch geld binnenkwam, zodat Kunje met Tjerk op de boot voer. Tjerk en Kunje maakten nummertjes en er kwamen 2 kinderen van. Maar gebeurde het wel eens, dat de naam van de biologische vader in zo'n geval in een burgerlijke akte terecht kwam? Of kunnen er andere verklaringen zijn voor dit soort fundamentele naamverschillen?

9 jaar geleden
2.5K
ronron1212
9 jaar geleden
In Nederland werd de burgerlijke stand pas in 1811 ingevoerd. De feitelijke invoering verschilt van plaats tot plaats. Zo werden de eerste huwelijksaktes in Amsterdam opgemaakt op 3 maart 1811. De overlijdens- en geboorteaktes beginnen daar op 23 juli van datzelfde jaar. In Friesland zijn er ook gemeenten waarvan de registers pas in 1812 beginnen.[1] In de vrije gebieden Gemert en Ravenstein werd eind 18e eeuw ook al met de Burgerlijke Stand geëxperimenteerd.
tinus1969
9 jaar geleden
Als aanvulling; tegenwoordig kun je gene 'biologische vader' op een geboorteakte zetten, als de moeder getrouwd is. Als de moeder getrouwd is, dan is de man van de moeder, de vader van het kind -ook al is het kind door een ander verwekt.
Het zou me niet verbazen als dit ook in 1800 al zo was; het is een oeroud principe.

Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.

Het beste antwoord

Gosse Jans De Jager werd geboren rond 1772 in Sneek en trouwde op 19 juli 1801 te Grijpskerk met Kunje Klaassens Posthuma.
De kinderen van Gosse Jans De Jager kregen niet de achternaam Gosse Jans De Jager maar Gosses De Jager.
De kinderen van het Gezin Gosse Jans de jager zijn:
Tjerk Gosses De Jager (1803)
Jan Gosses De Jager (1804)
Geertje Gosses De Jager (1807)
Bote Gosses De Jager (ongeveer 1811)
Kornelis Gosses De Jager (1811)
Lijsabet Gosses De Jager (1814)

Toegevoegd na 3 minuten:
De kinderen met de naam Gosse Jans de Jager of Gosse Tjerks de Jager zijn niet de kinderen van Gosse Jans de Jager die geboren is rond 1772 te Sneek.

Toegevoegd na 23 minuten:
De vader van Gosse Jans de Jager heette waarschijnlijk Jan Tjerks de Jager en werd in de familie met al die Jan Tjerks en Tjerk Jans de Jager in Sneek, zowel Jan als Tjerk genoemd.
Het kan dus zo zijn dat Gosse de Jager zijn vader zowel vader Jan als vader Tjerk noemde, zo schep je verwarring bij de Burgerlijke Stand. Na het derde kind werd er duidelijkheid verschaft. De vader van alle kinderen heet Gosse Jans de Jager

Toegevoegd na 35 minuten:
Een verklaring dat Gosse Jans de Jager bij de huwelijken van twee van zijn kinderen vermeld werd als Gosse Tjerks de Jager kan ook zijn dat zijn vader wel Tjerk heette en niet Jan, maar dat de grootvader Jan heette.
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
9 jaar geleden
corzijlstra
9 jaar geleden
De overlijdensakte van de gemeente Grijpskerk (Gr.) van Gosse heeft het over Gosse Jans de Jager, van Sneek, terwijl de namen van de ouders van de overledene bij de aangevers onbekend zijn.
Verwijderde gebruiker
9 jaar geleden
@Cor, hier een site van het Meertens instituut. http://www.meertens.knaw.nl/cms/nl/nieuwsbriefteksten/nieuwsbriefuitgelicht/143547-uitgelicht-familienamen-en-200-jaar-burgerlijke-stand Menigeen denkt dat wij onze achternaam aan Napoleon te danken hebben. De genealogen weten dat dat voor de meeste namen niet opgaat en lang vóór 1811 vonden er ook al naamgrappen plaats.
Wel werd in 1811 de Burgerlijke stand officieel ingevoerd (daarvoor vond registratie via de kerken plaats) en werd het gebruik van het patroniem officieel afgeschaft. In grote delen van Nederland nog niet algemeen en zeker niet in een behoudende Doopsgezinde gemeente zoals Grijpskerk.
Bij het noemen van de naam van de vader werden soms meerdere generaties als patroniem gebruikt, bv. Geert Wouters Toons Everts Posthuma of bv Gosse Jans Tjerks de Jager. De ‘normale’ volgorde van vernoemen was toentertijd een vaststaand gegeven.
Het meest logische is dus dat:
het eerste kind (1803 Tjerk) vernoemd is naar de grootvader van Gosse Jans;
het tweede kind (1804 Jan) vernoemd naar de vader van Gosse Jans.
Op de overlijdensakte van 1837 wordt uiteindelijk de geaccepteerde officiële naam vermeld.
Er waren twee bronnen voor de persoon Gosse de Jager. Het doop- en trouwboek van de Kerkelijke Gemeente Grijpskerk (1683 -1811) en in 1837 het Overlijdensregister van Grijpskerk.
Nergens is een bewijs gevonden voor overspel of analfabetisme als oorzaak voor het verschillend gebruik van de achternaam van Gosse.
De achternaam De Jager werd steeds foutloos geschreven, alleen de patroniemen, zoon van Jan of zoon van Tjerk, worden gebruikt zoals het uitkomt.
corzijlstra
9 jaar geleden
Ik heb nog een mogelijkheid gelezen. Stel, Gosse was een zoon van een ongehuwde alleenstaande moeder, b.v. Alie. Dan zou hij Gosse Alies kunnen geheten hebben. Maar de patroniem was altijd van een man. Dan noemde hij zich Gosse Tjerks de Jager. Later kreeg Alie toch een man, die Jan heette. Sindsdien ging Gosse zich na een twijfelperiode steeds Gosse Jans de Jager noemen. Zo zou het gegaan kunnen zijn.
Verwijderde gebruiker
9 jaar geleden
Dat gaat een beetje op een complottheorie lijken.
Als lidmaat van de doopsgezinde gemeente in Grijpskerk in die periode? Dan was hij en waren zijn kinderen nooit in het doop- en huwelijksregister van de kerk opgenomen.

Andere antwoorden (4)

Ik denk niet dat een kind zomaar de naam van een andere vader krijgt bij een "ongelukje" Ik denk eerder dat je het inde hoek moet zoeken bij degene die de aangifte heeft gedaan. Waarschijnlijk heeft de aangever zich vergist in de naam. Tegenwoordig geeft de vader het kind aan, ik weet niet wat toen de gewoonte was. Als de vroedvrouw het deed, kan die zich makkelijk vergissen in de naam. En als de ouders schippers waren en de kinderen in verschillende plaatsen geboren, kan die fout er zo ingeslopen zijn
(Lees meer...)
9 jaar geleden
tinus1969
9 jaar geleden
Als aanvulling; je hebt grote kans dat het wel de vader was die aangifte deed, maar dat die vader analfabeet was -en dus zijn eigen naam niet herkende en dus niet kon controleren of die juist was. Bovendien was rond 1800 het hele systeem van aangifte en Register vd Burgerlijke Stand gloednieuw. Het zou me niet verbazen als mensen (zowel aangevers als ambtenaren) nog niet gewend waren om namen consistent te gebruiken.
corzijlstra
9 jaar geleden
Er kwamen 6 kinderen, waarvan het 1e en 3e bij hun huwelijksakten de vader Gosse Tjerks de Jager werd genoemd, bij het 2e, 5e en 6e Gosse Jans de Jager en bij het 4e Gosse de Jager. Ik denk, dat het bewust zo is gebeurd, aangezien hier struktuur in zit, zodat van een vergissing volgens mij geen sprake is.
In Nederland was er voor Napoleon geen " vaste " achternaam. Je beroep, geboorteplaats, of bijnaam wisselden nog wel eens.
Het is tijdens de regeerperiode van Napoleon geweest dat mensen een achternaam moesten opgeven en die bleven houden.
Bij de registratie waren er veel mensen die het zo ondenkbaar vonden dat deze wet zou blijven, dat ze de meest rare namen opgaven : poepjes, Naaktgeboren, etc.

Wij zijn nu zo gewend dat een achternaam " vast" is, dat we vergeten dat dit pas sinds de Napoleontische tijd zo geregeld is.

Toegevoegd na 2 minuten:
_________________isgeschiedenis.nl_________________

Op 18 augustus 1811 werd iedereen in het Koninkrijk Nederland door de regering van Napoleon Bonaparte opgeroepen om zich met een achternaam te laten registreren bij het gemeentehuis. Dit was nieuw in Nederland. Want hoewel de meeste mensen in Nederland al wel een achternaam hadden, zorgde de Franse Keizer ervoor dat het in Nederland voor iedereen verplicht werd om een vaste achternaam te hebben.

Napoleon voerde in Nederland in 1810 de Code Civil in. Deze verzameling wetten was in Frankrijk al sinds 1804 van kracht. De Code Civil was een gevolg van het invoeren van de Burgerlijke Stand. Deze bestond in Frankrijk al vanaf 1796. In Nederland werd de Burgerlijke Stand in 1811 geïntroduceerd. Hierbij hoorde een bevolkingsregister waarin de nieuw geborenen, de sterfgevallen en de huwelijken moesten worden gemeld.

__________________ uit: Isgeschiedenis.nl _____________
(Lees meer...)
9 jaar geleden
Nou dat komt omdat men vroeger niet kon lezen en schrijven en dus de dienstdoende ambtenaar het dan opschreef zo als hij dacht dat het moest

mijn familie/achternaam is oorspronkelijk met begin letters co en is naderhand ca geworden en ka

Dus bestaan er nu 2 families met dezelfde voorvader met dus een andere eerste letter van achternaam
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
9 jaar geleden
Bij deze genealogische informatie valt op te merken dat het eigenlijk altijd zinvol is om van iemand zowel over geboorte, eventuele doop, huwelijk en overlijden gegevens te hebben die men dient te controleren in de relevante registers. Tegenwoordig zijn die vaak online toegankelijk. Het is dan ook zinvol om op zoek te gaan naar de huwelijksakten van de kinderen voor wie we in deze Groningse bron nu informatie zien uit overlijdensregisters. Op deze manier voorkomt men onjuiste genealogische reconstructies van families. De Nederlandse Genealogische Vereniging is een van de startpunten met veel praktische informatie voor eigen onderzoek, en verwijst op de site naar veel nuttige links, speciaal ook voor lokale en regionale bronnen.
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
9 jaar geleden

Weet jij het beter..?

Het is niet mogelijk om je eigen vraag te beantwoorden Je mag slechts 1 keer antwoord geven op een vraag Je hebt vandaag al antwoorden gegeven. Morgen mag je opnieuw maximaal antwoorden geven.

0 / 5000
Gekozen afbeelding