Wat verstaan je onder brandschilderen van glas?

De techniek van het brandschilderen

Al sinds de middeleeuwen wordt er gebrandschilderd glas gebruikt. Aangezien dit een zeer tijdrovend en nauwluisterend proces was, zie je de oude gebrandschilderde ramen eigenlijk alleen nog in kerken. Bij het brandschilder proces dienen temperaturen behaald te worden van 600 - 650° Celsius.

Tegenwoordig met alle electronica is dat op zich geen probleem, maar zonder deze moderne hulpmiddelen moet het regelmatig fout zijn gegaan (glasbreuk, kleurverschuivingen en dergelijke). Om begrip te krijgen voor de kunstenaars van die tijd, zal hieronder in grote lijnen het brandschilder proces worden uitgelegd. Op ieder onderdeel hiervan zal op een aparte pagina dieper worden ingegaan.

Het totale proces omvat in feite drie stappen (buiten het ontwerp en het afwerken):
Het aanbrengen van de contour
Het aanbrengen van de grisaille
Het aanbrengen van de emaille(s)
Het aanbrengen van de contour
Als eerste worden de randen (contouren) op het glas getekend. Nadat deze allemaal zijn getekend, kan het glas voor de eerste keer de oven in om de contour in het glas te bakken. Door de behaalde temperatuur wordt het glas een beetje zacht en kan de contour door de oppervlakte van het glas dringen. Als je over het glas wrijft, voel je echter ook het contour nog gedeeltelijk op het glas liggen.

Het aanbrengen van de grisaille
Nadat de contour is aangebracht moet de grisaille egaal over het glas worden verdeeld. Hiervoor is een daskwast nodig om er voor te zorgen dat er geen strepen achter blijven. Deze grisaillelaag is erg kwetsbaar en wordt al beschadigd door de laag aan te raken. Met allerlei hulpmiddelen (cocktailprikkers, diverse (al dan niet afgeknipte) kwasten, wattenstaafjes en verzin er nog maar een paar) wordt vervolgens de grisaille verwijderd op die plaatsen waar straks de emaille moet gaan komen. In feite blijven dus de schaduwen staan. Daarna gaat het glas weer de oven in en wordt de grisaille gebakken.

Het aanbrengen van de emaille(s)
Nadat de schaduwpartijen in het glas zijn gebakken, kunnen de emailles voor de diverse kleuren worden aangebracht. Over het algemeen zal dit niet in een keer kunnen gebeuren, maar zijn er meerdere brandgangen nodig. Na het aanbrengen van de emaille wordt het glas weer gebakken in de oven.