Hoe komt het dat sommige mensen dingen horen en zien die er niet zijn?

Er heerst onder mensen vaak het idee dat hun hersenen prima werken, maar onderzoek na onderzoek geeft aan dat dit niet het geval is.

Onder bepaalde omstandigheden kunnen hersenen onjuiste informatie registreren. Deze omstandigheden variëren van het gebruik van bepaalde middelen, via simpelweg vermoeidheid, tot "er is iets gebeurd wat belangrijk lijkt maar ik zat iets anders te doen; we verzinnen wel iets dat plausibel lijkt".

Omdat onze hersenen voornamelijk geijkt zijn op het vinden van herkenbare patronen, worden deze ook vaak verzonnen als ze er niet zijn. Vooral gezichten of personen, wat voor de mens belangrijke dingen zijn, worden te pas en te onpas ingevuld in vlekken, onscherpe foto's, of wanneer er veel afleiding is rond het geziene. Dit fenomeen is ook wel bekend als pareidolie en is de achterliggende oorzaak van zogenaamde gezichten op Mars of Jezus of Maria-beelden in crackers, slecht geverfde muren, vogelpoep, en achterwerken.

Zo'n zelfde fenomeen is er wanneer je ergens in de achtergrond een geluid hoort dat niet direct te plaatsen is. Het wil dan wel eens gebeuren - vaak ook vooral als je, bewust dan wel onbewust, het idee hebt iets gemist te hebben - dat je hersenen hier zelf een invulling aan geven. Dan geven ze het signaal af dat er geroepen of gesproken wordt, terwijl het bijvoorbeeld slechts de wind was.

Het geheugen helpt hierin ook mee, aangezien ook die er een handje van heeft om dingen door elkaar te gooien, aan te vullen en weg te snijden, en vaak ook zelfs geheel nieuwe ervaringen verzint of herinneringen overneemt van de vertellingen van een ander.

Het gebeurt soms als je totaal door iets/iemand geobsedeerd bent. Het kan ook komen door "wishfull thinking".