Mag ik geweld gebruiken als ze mijn zoontje van 8 aanvallen?

In beginsel niet. Wat je mag doen, is in alle redelijkheid en zónder geweld proberen om je zoontje in veiligheid te stellen. Kan dat niet zonder geweld, dan zul je het aan de politie over moeten laten. Maar er zijn natuurlijk redelijke grenzen: als je de aanvaller(s) die je zoon aan het slaan zijn, ruw van hem wegtrekt, zal je dat niet snel kwalijk worden genomen. Maar als ze al gestopt zijn met slaan omdat ze zien dat jij zijn vader bent, en je geeft ze dan nog even een flinke mep vanuit het 'oog om oog, tand om tand'-principe, dan mag dat weer niet.

De wet biedt ruimte voor een eventuele noodsituatie waarin je jezelf of je dierbaren moet verdedigen en daar gepast geweld bij gebruikt omdat je geen andere mogelijkheid hebt, en zelfs ook voor een eventuele heftige emotionele reactie en het daaruit handelen op een aanval - op wat voor manier ook - tegen jou of je naasten. Zowel noodweer (het handelen uit zelfverdediging) als noodweerexces (het spreekwoordelijk verkopen van net een paar schoppen teveel dan noodzakelijk uit blinde woede, angst of paniek) is een strafuitsluitingsgrond in ons strafrecht. De wet spreekt in het kader van het noodweerexces van over 'het onmiddellijke gevolg van een hevige gemoedsbeweging'. Oftewel: bevangen en misschien ook verblind door emotie, doe je er nog even een schepje bovenop, of zie je niet in dat het niet nodig is om nog meer klappen te verkopen omdat je zoon allang veilig is en de aanvaller op de grond ligt.

Maar er moet dan dus wel sprake zijn van zo'n 'hevige gemoedsbeweging'. Als je bij voorbaat besluit om er eens flink op te slaan, of als je gewoon vindt dat die persoon moet boeten en je wilt hem gewoon flink pijn doen, dan is dat geen noodweerexces meer.

Ook is een strafuitsluitingsgrond weer iets anders dan dat het dus "mag" wat je doet. Dat klinkt ingewikkeld en dat is het ook wel, maar het feit dat er redenen zijn dat je niet vervolgd of niet gestraft kunt worden voor iets, wil nog niet zeggen dat het is toegestaan. Een misdadiger die vrijkomt door een vormfout, is nog geen brave burger, om het zo maar te zeggen. De rechtbank zegt dan dus niet dat je iemand mócht slaan in die situatie, maar er is op een bepaalde manier begrip voor de situatie en je wordt er daarom niet voor gestraft.