Wat is de reden achter de legitieme portie in het erfrecht?

De kern van deze regel houdt in dat het niet fatsoenlijk is om je naasten te onterven. Daarnaast speelt het verzorgingsaspect een rol.
De legitieme portie is al zo oud als het Romeinse recht. Toentertijd konden naaste bloedverwanten de nietigheid inroepen, indien ze volgens een testament minder dan een vierde deel van hun versterfdeel zouden krijgen. De romeinen noemden dit ‘portio legitima’ en verdedigde dit erfdeel door een beroep te doen op het ‘officium pietatis’. Dit was de zedelijke plicht van de erflater om zijn naaste bloedverwanten niet geheel te mogen onterven. Waar dit op neer kwam was een beperking van de testeervrijheid. Veel later dan in het Romeinse recht, ontwikkelde ook in de Germaanse landen het idee van de legitieme portie. De legitieme portie die in de Germaanse landen wordt toegepast heeft dezelfde grondslag als in het Romeinse recht, namelijk in de regel van behoren. De kern van deze regel houdt in dat het niet fatsoenlijk is om je naasten te onterven. Bij het ontstaan van de Romeinse en Germaanse legitieme portie speelde het verzorgingsaspect geen rol. Door de legitieme portie wordt de erflater beperkt in zijn testeervrijheid. Hierdoor is de legitieme portie vaak een punt van discussie.
Sinds het jaar 1838 kent de legitieme portie een plek in het erfrecht, echter is vorm van de legitieme portie in de loop van de tijd wel aangepast. De grootste verandering is dat de legitieme portie nu alleen nog bestaat uit een geldvordering op de gezamenlijke erfgenamen. In 1995 werd de legitieme portie afgeschaft voor bloedverwanten in opgaande lijn, dus de ouders van de erflater (ascendenten). Dit resulteerde in een legitieme portie die alleen opeisbaar is door de kinderen van de erflater. De hoedanigheid van de relatie tussen de erflater en zijn kinderen doet er niet toe. Het doel van de legitieme portie onder het oude erfrecht ging uit van een beschermingsgedachte. Namelijk het beschermen van de kinderen tegen de vrijgevigheid van de ouder tegenover de echtgenoot, andere kinderen of vreemden.

Overigens heb je doorgaans niet zomaar een draak van een kind. Wel monsters van ouders.