Hoe komt een rechter tot een boetebedrag nadat een verdachte schuldig is bevonden?

Er zijn vele strafvorderingsrichtlijnen, waarnaar de officier van justitie doorgaans verwijst bij het eisen van zijn straf. Per delict wordt daarbij aangegeven welke straf er geldt onder welke omstandigheden. Een rechter kan van (de hoogte van) de straf afwijken, als hij daartoe aanleiding ziet, maar hij zal dat dan ook goed moeten motiveren.
Uit de richtlijnen blijkt onder meer dat de max. vrijwel nooit geëist wordt bij de 'first offender'/wanneer het delict voor het eerst gepleegd wordt. Dit kan een prikkel zijn om recidive tegen te gaan. Stel, bij de eerste diefstal krijg je € 250,- boete, terwijl de max. van die categorie 500 bedraagt. Dan kan de rechter een volgende keer zwaarder straffen, terwijl hij toch binnen de bandbreedte van de betreffende categorie blijft.