Is een onterfd kind nog een erfgenaam in juridische zin?

Het oude en het nieuwe erfrecht zijn dusdanig ingewikkeld, dat maakt men zich niet eigen op een zondagnamiddag dmv maximaal 2500 lettertekens.
Maar in het kort:
Op grond van het nieuwe erfrecht van 1 januari 2003 is een onterfd kind geen erfgenaam, ook niet in juridische zin, of wat daar al mee wordt bedoeld. Een onterfd kind is de legitimaris die recht heeft op een legitieme portie, een klein gedeelte van een nalatenschap en bestaat alleen uit geld.
Onder de wet van 1838 is een onterfd kind toch erfgenaam, alleen dan slechts ter grootte van diens legitieme portie. De legitimaris had recht op geld en goederen ter grootte van de legitieme portie(art. 960 BW 1838).
Onder het huidige erfrecht – dus sedert de wijzigingen van het erfrecht per 1 januari 2003, het nieuwe erfrecht is een legitimaris geen erfgenaam, maar schuldeiser en hij heeft alleen recht op geld (art. 4:7 lid 1 sub g BW jo art. 4:79 BW).
Als erfgenaam onder het oude BW had het kind als legitimaris op grond van het daarbij behorende erfgenaamschap meer rechten dan een legitimaris krachtens de nieuwe wet heeft.
Onder het BW uit 1838 had het onterfde kind als erfgenaam recht op inzage in alle stukken van de nalatenschap. Onder de huidige wet is het inzagerecht beperkt tot die stukken die de legitimaris nodig heeft voor de berekening van diens legitieme portie (art. 4:78 BW).
Dit is een belangrijke beperking van de mogelijkheden van de legitimaris om zijn erfdelen vast te stellen. Hij heeft op grond van art. 4:78 BW een inzage-en afgifterecht van de stukken die hij nodig heeft voor de berekening van de legitieme portie, maar om te bepalen welke stukken dit zijn, heeft hij medewerking van de erfgenamen dan wel executeur nodig.
Het verzoek om inzage en afgifte van stukken zal de legitimaris immers tot de erfgenamen dan wel de executeur moeten richten, nu de erfgenamen de vermogensrechtelijke positie van de erflater (en daarmee de eigendom van de administratie) hebben overgenomen.

Het alsnog moeten opeisen van de legitieme portie is maakt de onterfde geen erfgenaam, maar schuldeiser.
De legitieme portie van een onterfde legitimaris is niet meer dan een opeisbare geldelijke vordering zonder enige zekerheid op de juiste uitkering.
Het verschil in rechtspositie tussen de legitimaris-niet-erfgenaam en de legitimaris-erfgenaam bestaat vooral uit het feit dat op schending van art 4:78 BW geen specifieke sanctie staat.
De legitimaris-erfgenaam kan zich beroepen op art. 3:194 lid 2 BW.