Wanneer, in welke situaties, mag men iemand veroordelen tot de leugendetector?

Een leugendetector wordt gebruikt bij de opsporing van overtredingen en niet als straf. Je kunt dus niet worden veroordeeld tot de leugendetector. In de Nederlandse situatie wordt hij niet gebruikt omdat de leugendetector niet wordt beschouwd als wettig bewijsmiddel.

Omdat je in je vraag specifiek spreekt over veroordeling ga ik niet in op het gebruik door verzekeringsmaatschappijen en andere instanties.

Als je je inderdaad de uitvinding van de leugendetector in 1921 kunt herinneren, heb ik uit eerdere vragen een hele andere indruk gekregen van je leeftijd..

Overigens is 'leugendetector' een onjuiste benaming voor de polygraph/polygraaf machine: in het opsporen van leugens is het apparaat niet erg goed. In elk geval lang niet zo goed als de populaire media en moderne (Amerikaanse) politieseries ons willen laten geloven. Die onbetrouwbaarheid is ook precies de reden dat hij in Nederland (vrijwel?) niet gebruikt wordt binnen opsporingswerk of rechtspraak. Het gebruik in strafzaken is trouwens wel zeer omstreden, maar niet verboden. De uitslag mag alleen nooit gebruikt worden als enige of belangrijkste bewijs, maar hooguit als aanwijzing voor schuld in samenhang met andere feiten.

In bijvoorbeeld de VS geldt in grote lijnen hetzelfde voor wat betreft gebruik in de rechtbank, maar op andere plaatsen wordt het actiever gebruikt, vooral door de FBI. Waarom dat is, is mij - gezien de slechte validiteit ervan - totaal onduidelijk. Maar ook dan mag de uitslag dus niet gebruikt worden om een veroordeling op te bouwen, maar wel in de opsporing en het getuigenverhoor. Zo probeert men bijvoorbeeld betrokkenen uit te sluiten als verdachte door zo'n test af te nemen. Aan ouders van gekidnapte kinderen wordt soms gevraagd zich vrijwillig aan zo'n onderzoek te onderwerpen om hen dan te kunnen uitsluiten als verdachte (vrijwillig is natuurlijk niet vrijblijvend in zo'n situatie, wie weigert is meteen verdacht terwijl een vals-positieve uitslag als je wél deelneemt niet ondenkbaar is) en wordt het ook veel ingezet bij al veroordeelde zedendelinquenten. Dus niet om de veroordeling rond te krijgen, maar bij wijze van monitoring voorafgaand, tijdens of als voorwaarde voor vrijlating. Tenslotte zijn er in de VS overheidsorganisaties die zich bezighouden met nationale veiligheid (denk aan NSA, FBI, CIA) die routinematig nieuwe werknemers - voor bepaalde gevoelige functies - op deze wijze 'screenen'.

Overigens kun je niet 'veroordeeld worden' tot de leugendetector, zoals al is uitgelegd. Het wordt vooral gebruikt als screenings- of verhoormethode. Maar in Nederland dus bijna niet voor dit soort officiële zaken. Gelukkig maar, zou ik zeggen.