mag je als verdachte een rechter weigeren?

@pieter1986, Er zijn gronden, die pas tijdens het proces blijken, waarop de verdachte het recht heeft een rechter te weigeren.

@JoanDArc, dank voor je opmerking; is dit misschien wat je bedoelt (bron 1)? Kort gezegd, het verschil tussen wraking en beroep op art. 17 GW (bron 2)? Ik dacht zelf dat het initiatief van en verschoning van de rechter uitging, maar blijkbaar kan dat ook van de verdachte gaan.
http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/2802059/2002/08/13/Alleen-Volkert-mag-rechter-weigeren.dhtml
http://maxius.nl/grondwet/artikel17 Dan doel ik vooral op deze passage:
"Het verschil tussen wraking wegens vooringenomenheid en het beroep op artikel 17 wordt zichtbaar als men het geval in gedachten neemt van een rechter die weliswaar volgens het rooster op de zaak zit (geen strijd met artikel 17), maar die familie van de verdachte of van het slachtoffer is of kantoorgenoot van de advocaat van de verdachte. De Grondwet is dan niet geschonden, maar wraking of verschoning zijn dan aan de orde."

@pieter1986,
ja, alleen de prof. Ulrich Jesserun d'Oliveira zegt het iets plechtstatiger, daar is hij ook Hoogleraar rechtsfilosofie voor.
Ja en deze hele passage die jij aanhaalt is een standaard definitie (of uitleg) van art. 17. (Niemand kan tegen zijn wil worden afgehouden van de rechter die de wet hem toekent).
M.a.w. Niemand kan een verdachte zijn rechter afnemen die hem op grond van de wet is toegewezen. Zo'n verzoek kan alleen de verdachte zelf indienen.
Een getuige heeft ook verschoningsrecht. Het recht dat een getuige heeft op grond van zijn familierelatie met de verdachte of op grond van zijn beroep (een arts bv.) om vragen van de rechter onbeantwoord te laten. Een getuige mag óók weigeren om antwoord te geven als hij zichzelf daardoor zou belasten. Het initiatief van gebruikmaking van het verschoningsrecht (weigeren om antwoord te geven) gaat niet van de rechter uit. (Hij kijkt wel uit, hij wil juist verklaringen en antwoorden van de verdachten en getuigen en zich laten vervangen is wel het laatste wat hij wil). Alleen de verdachte heeft op grond van art. 17 het recht om de rechter te laten vervangen. Niemand anders mag dit.
- Je antwoord inzake wraking is juist. - Jammer dat je niet ingaat op de aanvulling van @Briante inzake het "versieren" van de toga.
Het is nl bij deze niet belangrijk waar de toga toe dient, belangrijk is dat de toga moet voldoen aan hetgeen is voorgeschreven in het Koninklijk Besluit
http://wetten.overheid.nl/BWBR0009255/geldigheidsdatum_02-09-2015
Het gaat niet alleen om religieuze uitingen, een logo van Ajax of Feyenoord mag ook niet. Gewoon omdat er in de KB niet staat dat het wel mag.
Stel ik ben fan van voetbalclub X en moet terecht staan als Hooliganverdachte. Daar zit een rechter met een logo van club Y, waar club X altijd mee in de clinch ligt. Die rechter laat ik echt vervangen, is het niet rechtsom, dan linksom.
Als dat soort zaken wordt toegestaan, dan wordt er in iedere zaak een verzoek tot wraking gedaan.

@JoanDArc,
Inderdaad weet ik dat een getuige verschoningsrecht heeft, maar ik doelde in dit kader meer op de relatie tussen rechter en verdachte, meer bijzonder het feit dat een rechter 'kan kiezen' of hij een zaak van een verdachte behandelt (beter gezegd, kan weigeren wanneer hij meent dat er sprake is van bijv. een familierelatie of belangenverstrengeling).
Dat een verdachte dit ook zelfstandig kan aangeven (blijkbaar i.h.k.v. art. 17 GW), wist ik niet. Een leermoment dus. Het klopt dat ik niet ben ingegaan op de toelichting van de vraag, omdat ik meende dat de toelichting ondergeschikt was aan de vraag, maar nu zie ik dat dit daar ook een zelfstandig antwoord op te geven is. Ik lees de inbreng met interesse en geef (nogmaals) toe dat ik daaraan ook aandacht had kunnen besteden. Gezien het nu al besprokene lijkt me dit niet (meer) nodig; ik kan geen relevante info toevoegen.

@erotisi, in dit soort zaken kun je niet antwoorden met: ik vermoed, bij mijn weten, het zal niet gauw voorkomen, het lijkt mij onwaarschijnlijk enz enz..
De Hoge Raad hoeft hier ook geen uitspraken over te doen, het één en ander ligt verankerd in de wet. Je aangehaalde uitspraak betreft een kort geding in Hoger beroep en heeft betrekking op bedrijfskleding. Het betreft ook nog eens Civiel recht. Dat is een totaal ander chapiter dan strafrecht.
Je schept heel veel verwarring met dit antwoord. Ik geef hier echt een min voor.

Natuurlijk is uiteindelijk alles terug te voeren op de wet. Echter ik kan niet een bepaling vinden waarin letterlijk staat dat er geen religieuze symbolen mogen worden gedragen door rechters. Dat rechtvaardigt lijkt me om voorzichtig te zijn cq niet al te stellig wat uiteindelijk wel en niet geoorloofd is. Ook rechters moeten de zaak beoordelen en interpreteren en kunnen niet alleen afgaan op de wet. Dat is de rede dat ik in mijn antwoord inderdaad wat voorzichtige formules hanteer. Je aanhaling dat het hier over strafrecht gaat en niet over de aangehaalde civiele zaak houdt echter ook geen stand (-;. Immers het gaat hier niet over de visie die een rechter heeft over een civiele zaak om die gelijk toe te passen in een strafzaak, maar over de visie de een rechter heeft over een derde om die ook op zichzelf toe te passen. Het feit dat het over bedrijfskleding gaat lijkt me in casu dan ook eerder een rede voor gelijkstelling dan voor 'discriminatie'. Conclusie: ik schep geen verwarring maar zet de mogelijkheden en waarschijnlijkheden uiteen. Al is het ic misschien wel zo dat het voor vraagsteller al dan niet verwarrend kan zijn.

@erotisi, In een wet hoeft niet expliciet te staan wat niet mag, zolang duidelijk staat hoe het wel moet.
De vraag betreft het recht van een verdachte (dus in het strafrecht), uitspraken in het civiele recht zijn daarop nooit en te nimmer van toepassing. Het civiele recht kent trouwens geen verdachten. Het betreft geschillen tussen burgers onderling, tussen bedrijven onderling of burgers en bedrijven. Tussen eiser en gedaagde. De keuze van de bedrijfskleding kan nl. niet gelijkgesteld worden met de voorgeschreven kleding via een KB voor rechterlijke ambtenaren.
Hierin wordt de voorgeschreven kleding zeer gedetailleerd omschreven, men hoeft dan niet nog eens te omschrijven wat niet mag.
Verder ga ik op je tweede alinea niet in. De inhoud daarvan is echt onzin, zeker als je over discriminatie gaat spreken.

Ik twijfel of je eerste zin echt wel klopt. Ik ken zeker niet alle wetten en jurisprudentie, maar ik vermoed (daar zijn we weer) dat als een wet stelt X dat dat tevens inhoud niet Y. Terwijl het daar ic juist om gaat! In je tweede zin stel je dat het gaat om het recht van verdachte. Het is er mij niet om te doen om dat recht te betwijfelen maar in hoeverre het tot zo'n recht zal komen. Mijn punt is of het überhaupt tot een probleem zal komen. Ik vermoed dus overigens van niet. Jammer dat je niet ingaat op mijn tweede alinea. Want juist daarin leg ik uit dat de je gelijkstelling op een andere manier moet interpreteren dan jij doet. En wat betreft het woord 'discriminatie' heb ik dat niet voor niets tussen aanhalingstekens gezet omdat ik het in de meer letterlijke/algemenere betekenis opvat En nogmaals (zie bovenaan) lijk jij me wat té stellig in de opvatting dat als er gedetailleerde voorgeschreven regels zijn daaruit altijd duidelijk uit valt op te maken dat eventuele extra's niet mogen. Zeker in het onderhavige geval lijkt mij dat zeker geen vanzelfsprekendheid.
Mocht dat voor jou wel zo zijn dan zou ik daar graag wat meer ondersteuning in zijn van wetgeving of jurisprudentie. Terwijl ik zou zeggen dat juist in het door mij aangehaalde uitspraak (en door jou niet van toepassing geachte) waar ook sprake was van voorgeschreven bedrijfskleding juist de extra's ter discussie stonden. Enfin ik vermoed wel dat de uiteindelijke uitkomst van ons beide wel hetzelfde zal zijn. Alleen de weg er naar toe is wat verschillend. Alleen jij vind de mijne verkeerd, terwijl ik denk dat jij ondanks dat ik het met je uitkomst eens ben, je stellig bent. Kan een kwestie van karakter zijn natuurlijk. En ik geef toe ik dat ik er nog wel eens naast kan zitten, maar tot zover heb je me nog niet overtuigt (-;