Wanneer is zelfverdediging zelfverdediging?

Als het op het vermijden van te ontvangen geweld is gericht. Passief of actief.

In de wet wordt niet gesproken over zelfverdediging maar over noodweer.

Dit is van toepassing als er echt geen andere mogelijkheid is geweest om jouw lijf of dan van een ander te ontzien.

Jij moet overtuigd zijn van het feit dat als je niets had gedaan, jij geslagen zou worden. Dus ja, als iemand op je afstuift met gebalde vuisten, en jij hebt echt het gevoel van: Okee, als ik nu niets doe krijg ik een klap voor mijn kanis en je bent hem voor, dan valt dat onder noodweer. Je handelde uit zelfverdediging.

Echter, zie je op 20 meter afstand iemand agressief jouw richting oplopen en je denkt: Die wil mij misschien wel gaan slaan, je rent zijn richting op en je slaat hem tegen de vlakte... dan heb je wat uit te leggen.

Het is heel makkelijk uit te leggen, heb je geen tijd meer om na te denken wat je doet en je handelt in een reflex om jezelf te verdedigen omdat je anders tweede bent, dan handel je uit zelfverdediging.

Hetzelfde geldt ook als jij ziet dat een ander in elkaar gemept wordt, je ziet dat de agressor een stoeptegel pakt, en er mee naar het persoon op de grond loopt en jij weet dit in een reflex te voorkomen door boven hem op te duiken oid, dan valt dit ook onder noodweer.

Handelen in een split-seconde omdat je wel moest. Daar komt het in het kort op neer. En nee, je hoeft dus echt niet te wachten totdat jij eerst een klap hebt gekregen.

Noodweer (zelfverdediging) is in het Nederlandse strafrecht een algemene wettelijke strafuitsluitingsgrond, neergelegd in artikel 41 lid 1 Wetboek van Strafrecht. De wettekst is sinds de invoering in 1886 ongewijzigd:

“Niet strafbaar is hij, die een feit begaat, geboden door de noodzakelijke verdediging van eigen of eens anders lijf, eerbaarheid of goed, tegen ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding.”

In het kort komt dit erop neer, dat geweld normaal gesproken strafbaar is, behalve als het gebruikte geweld voldoet aan door de rechtbank gehanteerde eisen betreffende de proportionaliteit en noodzakelijkheid om iemands lijf of bezit te beschermen.

Proportioneel betekent hier dat er niet meer of ernstiger geweld gebruikt mag worden dan minimaal noodzakelijk om de aanval in kwestie te doen stoppen. Noodzakelijk houdt in dat er geen andere mogelijkheid om letsel of schade te voorkomen mag zijn dan geweld. Dus alleen als de aanval/het geweld niet vermeden kan worden door weg te lopen of te rennen of iets dergelijks. Het moet dus (bewijsbaar) het laaste redmiddel zijn.

Beledigingen of vervelend of imponerend gedrag en dergelijke zijn dus geen excuus. Ook moet het geweld waartegen verdedigd wordt illegaal zijn. Verdediging van lijf en soms van goed zijn toegestaan als er onmiddellijk gevaar voor letsel is, en zelfs verplicht. Met andere woorden, om iemands lijf of leven te beschermen is geweld toegestaan. Maar het moet altijd onmiddellijk en geproportioneerd zijn. Meer geweld dan nodig om het gevaar af te wenden is strafbaar.