Als een pacemaker met ICD wordt stil gezet, is dit dan wettelijk gezien "een behandeling stoppen" of is het "euthanasie" ?

Question

Iemand met een grotendeels door hartinfarcten afgestorven hart heeft een pacemaker en een ICD gekregen. Die houden zijn hart op gang. Hij kan dus (serieus) absoluut niet meer sterven aan een hartstilstand.

Maar omdat het hart zo slecht functioneert krijgt hij steeds meer vocht in zijn longen, en krijgt hij het benauwder en benauwder. Dat vocht kan er met medicijnen uit, maar ook daarmee zit hij aan de top van wat er kan. Hij is dus aan het verdrinken, maar heel langzaam.

Nu wil hij op een gegeven moment een einde aan zijn leven laten maken.
Vandaar de vraag:
Als een pacemaker met ICD wordt stil gezet, is dit dan wettelijk gezien "een behandeling stoppen" of is het "euthanasie" ?

 · Accepted Answer

Iemand met een pacemaker/ICD kan net zo goed als ieder ander dood gaan. Een pacemaker verlengt het leven niet onnodig, daar als het hart zo ziek is en niet meer prikkelbaar, de pacemaker het hart ook niet meer kan prikkelen. Hier bestaan nogal wat misverstanden over.
Belangrijk om te weten is dat een pacemaker te trage ritmes opvangt (mits het hart prikkelbaar is). 
Bij ernstig zieke patienten is de elektrolytenhuishouding vaak ernstig in de war en is hierdoor het hart niet meer prikkelbaar.
Wat de ICD betreft: Een ICD heeft een heel andere functie dan de (hierbij ingebouwde) pacemaker. Een ICD maakt door middel van een schok van zo'n 35-40 Joule een eind aan een veel de snel hartritme (Ventrikel tachycardie of Ventrikel fibrilleren), dat niet met leven verenigbaar is. Het roept het hart als het ware tot de orde waarna een veelal normaal hartritme onstaat. Als een hart zo ziek is, zal er vrij snel weer zo'n gevaarlijk snel ritme optreden, wat de ICD uiteindelijk geen halt meer kan toeroepen.
Punt is nu: wil je dat er op het laatste moment, als het overlijden nabij is, nog dat de drager zulke shocks krijgt? Persoonlijk lijkt mij dat niet wenselijk. De ICD kan dan op verzoek van de drager (en familie) en in overleg met de behandelend cardioloog en huisarts in het ziekenhuis worden uitgezet. Dit valt dan wettelijk gezien onder 'een behandeling stoppen'. Eigenlijk is dit hetzelfde als 'niet-reanimeren' (want dat is wat een ICD eigenlijk doet).
Een pacemaker uitzetten is eigenlijk zinloos. Hoe pacemaker afhankelijk iemand ook is, vrijwel altijd zal er een of ander exotisch ritme ontstaan, hoe traag ook, waardoor de patient eigenlijk nog benauwder wordt. En zoals gezegd: een hart dat niet meer prikkelbaar is, krijgt ook een pacemaker niet aan de gang.
Eigenlijk moet al gesproken worden over de mogelijkheid tot uitzetten van een ICD voor de implantatie een feit is.
De ICD uitzetten buiten het ziekenhuis brengt weer allerlei wettelijke problemen met zich mee, maar dat even terzijde.
Het uitzetten van een ICD is dus 'behandeling stoppen' of gelijk aan 'niet reanimeren' (fase beleid). Pacemaker uitzetten is zinloos en zal dus ook niet gebeuren.

 · Answer

Dit is een hele moeilijke en ethische kwestie. Er zijn een aantal factoren waarmee rekening gehouden moet worden;

- euthanasie is altijd een actieve handeling door een arts op het uitdrukkelijk verzoek van de patient. Dit verzoek moet meerdere malen en op verschillende tijdstippen door de patient worden aangegeven. Daarna zal er een procedure worden opgestart waarbij er 2 artsen - waarvan 1 de patient nog nooit eerder heeft gezien uit een ander ziekenhuis.

Wanneer dit niet volgens de zeer strenge regels gaat kan de arts worden vervolgt voor moord en 12 jaar aan zijn witte jas krijgen.

Het stilzetten van de pacemaker is dus in ieder geval geen euthanasie.

Maar is het dan wel het 'stopzetten' van een behandeling. Je zou het zo kunnen zien maar het is een zeer lastige vraag. Als je kijkt naar een van de vele definities van 'behandeling' dan betekent het: Activiteiten van medisch-specialistische, gedragswetenschappelijke of specialistisch-paramedische aard gericht op herstel of voorkóming van verergering van een gezondheidsbeperking.

De pacemaker is geplaatst ter voorkoming dat er plotseling een hartstilstand zou plaatsvinden. Maar nu houdt de pacemaker het hart gaande terwijl wanneer het apparaatje er niet zou zijn, ieder ander hart al was gestopt. Je kan je afvragen of het niet humaner is om het apparaat uit te schakelen ten einde een langdurig en naar sterfbed te voorkomen.

Een pasklaar antwoord is er niet. Maar het komt nog het meest in de buurt van 'stopzetten' van de behandeling ter voorkoming dat het hart stopt. Bespreek dit met de behandelend arts en vraag evt. een second opinion. Want voor het stopzetten van deze behandeling moet ook de patient toestemming geven.

Als een pacemaker met ICD wordt stil gezet, is dit dan wettelijk gezien "een behandeling stoppen" of is het "euthanasie" ?

Het beste antwoord

Andere antwoorden (1)

Bekijk alle vragen in deze categorieën: