Kan een Amerikaans presidentskandidaat met minder stemmen winnnen?

Met minder stemmen dan de tegenstander kun je de presidentsverkiezingen winnen. Dat was vier jaar geleden zo: Hillary Clinton had meer stemmen dan Trump maar minder kiesmannen en dus verloor zij.
Dat veroorzaakte frustratie bij de aanhangers van Hillary Clinton: wel meer stemmen dan de tegenstander en toch verliezen.
Op dit moment heeft Biden 3,5 miljoen meer stemmen dan Trump. Ruim 72 milljoen tegen ruim 68,5 miljoen. Dat komt neer op 50,4% van alle stemmen voor Biden en 48,0% voor Trump. De 100% wordt volgemaakt door een aantal presidentskandidaten die totaal 2.350.000 stemmen kregen - met name Jo Jorgensen (Libertarian Party) en Howie Hawkins (Green Party).
Bron: The Associated Press.

Ja, in de VS kan je inderdaad president worden, ondanks dat je tegenstander meer stemmen heeft. Dat heeft te maken met het systeem van kiesmannen.
Iedere staat heeft een ander aantal kiesmannen, maar ook het aantal stemmen dat is uitgebracht verschilt per staat. Maar hoe groot het verschil ook is bij het tellen van de stemmen, de kandidaat met de meeste stemmen krijgt alle kiesmannen in de staat.
Voorbeeld:
Staat A heeft 1000 stemmen en 5 kiesmannen. 400 stemmen zijn voor Kandidaat X en 600 zijn voor Kandidaat Y. Dan heeft Kandidaat Y 5 kiesmannen.
Staat B heeft 1500 stemmen en 10 kiesmannen. 760 stemmen zijn voor Kandidaat X en 740 zijn voor Kandidaat Y. Dan heeft Kandidaat X 10 kiesmannen.
Op basis van deze twee staten wint Kandidaat X, want deze heeft 10 kiesmannen en Kandidaat Y heeft er 5.
Maar kijk je naar het aantal stemmen dan heeft Kandidaat X in totaal 400+760 = 1160 stemmen. Kandidaat Y heeft in totaal 600+740 = 1340 stemmen. Dus op basis van deze stemmen zou Kandidaat Y winnen,.
Dit is overigens geen theorie, maar realiteit. In 2016 won Trump met 306 kiesmannen tegenover 232 voor Clinton. Maar als je kijkt naar de stemmen (de popular votes) dan had Trump 46% van de stemmen en Clinton 48,2%.