Hoe werd men vroeger gewekt?

In de 19e eeuw werd het belangrijker om op tijd op te staan. Door de komst van de industriële revolutie ging men massaal in fabrieken werken, waar strikte werktijden golden en men dus écht op tijd moest zijn. Er ontstond dan ook een nieuw beroep: porder. Deze mensen hadden vaste klanten en gingen ’s nachts en ’s ochtends op pad om deze mensen te wekken. Met een speciale stok tikten, oftewel porden, zij tegen het raam, net zolang tot de betreffende persoon wakker was. Een heel normale, maar zeker geen goedbetaalde baan: per week betaalde je de porder ongeveer 25 cent, terwijl de prijs voor eenmalig wekken 10 cent was.

Natuurlijk ritme
Misschien is je eerste gedachte bij de vraag hoe mensen vroeger op tijd wakker werden een haan. Maar meer nog dan dit werd het slaapritme bepaald door donker en licht. Omdat er nog geen binnenverlichting en straatverlichting was, gingen mensen gewoon slapen als het donker werd. Wat moest je immers anders doen? Als gevolg hiervan werd men vaak ook automatisch wakker bij de eerste zonnestralen. Mensen sliepen op vaste tijden en het lichaam raakte gewend aan dit ritme. Bij zonsopgang werd men dus ook vaak automatisch wakker en ging men aan het werk.

Meidenklokken
Wie het zich kon veroorloven, had een dienstmeid in huis die verantwoordelijk was voor het wekken van het hele gezin. Maar hoe werd deze dienstmeid zelf dan wakker? Vaak had men een speciale ‘meidenklok’ in huis: een simpele klok met één wijzer en een wekfunctie. Nadat de dienstmeid door deze klok was gewekt, bereidde ze het ontbijt en wekte ze de gezinsleden. In sommige, armere huishoudens had men geen meidenklok, maar eenvoudigweg een haan.

Men en vroeger zijn nogal vage begrippen.
Manieren om zonder wekker 'op tijd' wakker te worden, afhankelijk van omstandigheden:
-Natuurlijk ritme.
-Zonlicht
-Geluiden van kerkklokken; medebewoners; huisdieren
-Nachtwacht of vergelijkbaar: vergeet niet dat veel plaatsen fundamenteel onveilig waren. Er was zelfs -juist- op afgelegen boerderijen/kampen vaak iemand wakker om te letten op rovers of wolven.