Waarom was er in Duitsland geen verzuiling?

Het heeft volgens mij te maken met de tweedeling in ons land tussen onder en boven de Moerdijk. De scheiding tussen socialisten/communisten en rechts was ook in Duitsland erg uitgesproken denk ik, maar de controverse tussen katholieken en protestanten maakte hier dat de groepen sterk gescheiden waren. Boven de Moerdijk waren de katholieken onderdrukt en hadden ze lange tijd geen politieke macht. Dat was allemaal nog een erfenis van de tachtigjarige oorlog (opstand?). De gebieden onder de Moerdijk werden na de vereniging van Nederland als een soort koloniën behandeld (Generaliteitslanden).

De oranjegezinden waren bang voor de macht van de katholieke kerk vanwege de link met Rome en vanwege de goed hierarchische organisatie. De katholieken hadden weer weinig op met de repressie door de Nederlandse staat. Om conflicten te vermijden hebben de katholieken en protestanten hun eigen milieus geschapen, door eigen verenigingen en scholen op te richten of doordat dorpen exclusief katholiek dan wel protestant waren. Zelfs in de zestiger en zeventiger jaren kende je de mensen uit de andere zuil in hetzelfde dorp vaak alleen maar van gezicht. De kerk en de school en de verenigingen waren de plaatsen waar men elkaar leerde kennen.

De Duitse wikipedia is wel informatief; Omdat de Habsburgers Philips II en voorgangers in Nederland het lutheranisme buiten de deur wisten te houden is er in Nederland een reformatie volgens Calvijn geweest. Dat heeft de zaken veel meer op scherp gezet denk ik, de reformatie in Duitsland heeft zich gewoon wat geleidelijker voltrokken en er was geen langdurige oorlog voor nodig om godsdienstvrijheid te krijgen.

Het Duitse volk is overigens ook wat meer door taal en cultuur met elkaar verbonden dan door grondgebied. Duitsers bewoonden grote gedeeltes van Oost Europa. Dat is denk ik het chauvinisme waar je op doelt. Ze leefden in kleinere gemeenschappen tussen Slavische volkeren in. De Slavische volkeren en de Letten werden indertijd ook al door Duitsers als minderwaardig bestempeld. Bij de Nederlanders vallen het grondgebied en de gesproken taal meer samen en was de scheiding religieus van aard.