waar is geregeld dat in gemeenten een referendum gehouden kan worden? mogen burgers dat zelf organiseren?

Referenda kunnen worden aangevraagd in vrijwel alle Nederlandse gemeenten, omdat het referendum of is opgenomen in de Grondwet en bijbehorende uitvoeringswetten, de Gemeentewet, of omdat vrijwel alle gemeenten aansluiting zoeken bij de modelreferendumverordening van de VNG.
Het gaat hierbij zowel om het raadplegend als het raadgevend correctief referendum. In (vrijwel) alle gemeenten (met een verordening) gelden dezelfde regels voor het referendum. Binnen een vastgesteld aantal weken dienen initiatiefnemers voldoende handtekeningen te hebben verzameld voor een inleidend verzoek. Hierna moeten opnieuw handtekeningen worden verzameld voor een zogenaamd definitief referendumverzoek. De drempels voor het aanvragen van het referendum zijn veelal in lijn met de bestaande referendumregeling op nationaal niveau.

De laatste 110 jaar zijn er 199 lokale referenda geweest in Nederland,
Lokale referenda gaan meestal over de inrichting van de omgeving. Bijna de helft ging over herindelingskwesties of grensaanpassingen. Een vijfde van alle referenda ging over inrichtingskwesties als de verbouwing van een plein, station of zwembad of de komst van een nieuwbouwwijk.
Ook het parkeerbeleid, koopzondagen en ecoducten zijn onderwerpen voor een referendum geweest. Van de 199 referenda zijn er dertig georganiseerd door burgers. De meeste raadplegingen worden door gemeenten gehouden.
Als burgers het initiatief nemen voor een referendum en de opkomstdrempel wordt gehaald, honoreert de gemeente bijna altijd de uitslag.
Als gemeentebesturen zelf een referendum houden, wordt in 85 procent van de gevallen de uitslag gevolgd.