Stel dat één partij bij de tweede kamer verkiezingen 76 zetels krijgt, zou die dan alleen mogen regeren?

In theorie kan een partij dan alleen regeren. Een coalitie wordt in principe gesloten om tot een meerderheid te komen. Als met democratische verkiezingen het volk alle macht aan één partij toekent, dan heeft die partij het volste recht om daar gebruik van te maken.

Of dat in de praktijk zal gebeuren, durf ik niet te zeggen. Het komt wel vaker voor dat men zoekt naar een zo breed mogelijk draagvlak voor plannen (dus niet enkel de benodigde Kamermeerderheid) maar of dat ook gedaan zal worden voor een coalitie, zal waarschijnlijk ook afhangen van de verdere verhouding in de Kamer.

Die ene partij zal vrijwel zeker gaan regeren. Er is namelijk geen andere combinatie van partijen te maken die een meerderheid heeft.

Het is altijd het beste als een regering gesteund wordt door de meerderheid van de zetels in de Kamer. Een minderheidskabinet zal altijd minder krachtig kunnen regeren dan een meerderheidskabinet. De partij met de meeste zetels zal als eerste door de koning worden gevraagd om een regering te vormen. Aangezien die te vormen regering dan maar uit één partij zal bestaan, kan de nieuwe regering snel aan de slag: het regeerakkoord kan gelijk zijn aan het verkiezingsprogramma van die ene partij want daarover hoeft niet te worden onderhandeld met een coalitiepartij (die is er immers niet en die is ook niet nodig). Er hoeft dus alleen te worden bepaald wie de ministerposten gaat bezetten en wie staatssecretaris wordt.

Overigens zijn er geen regels die bepalen dat er een coalitie moet worden aangegaan zodat die ene partij niet te veel macht heeft.

Toegevoegd na 2 dagen:
Die ene partij kan er wel voor kiezen een andere partij erbij te vragen omdat een meerderheid van één zetel meer dan de helft slechts de kleinst mogelijke meerderheid is. In de praktijk kan zo'n grotere meerderheid handig zijn, omdat individuele fractieleden dan desgewenst eens tegen een kabinetsplan kunnen stemmen. Dit is met name van belang als de hele oppositie tegen het kabinetsplan is.

Die andere partij is echter niet nodig voor de meerderheid, dus deze zal waarschijnlijk weinig in de melk te brokkelen hebben. Bij een groot verschil van mening (of een kabinetscrisis) kan de grote partij weer afscheid nemen van de kleinere partij zonder de regeringsmacht te verliezen. Dat is voor die kleinere partij natuurlijk niet voordelig. Van tevoren zal de kleinere partij dus goed moeten overwegen of regeringsdeelname voordeel voor haar oplevert, en of dat voordeel opweegt tegen de nadelen.

Maar zoals ik al aangaf: de partij met 76 zetels kan en mag alléén regeren: een coalitie vormen is niet verplicht.

Niet alleen in theorie maar uitgemaakte zaak dat in die situatie die partij alleen zal regeren. Zelfs als je minder zetels hebt dan 76 kan die dat ook doen. Dan zal je per onderwerp meerderheden moeten zoeken bij de oppositie.

Maar ook belangrijk is of die partij met 76 zetels ook de meerderheid in de 1e kamer heeft. Zo ja, dan kan en zal deze alleen gaan regeren. Dat is overigens nog nooit in de historie voorgekomen.
Zo nee, dan zal ze een coalitie moeten opbouwen.