Kan iemand die een ernstige ziekte krijgt, bewezen, ten gevolge van roken, de overheid aanklagen?

Iedere Nederlandse burger kan een aanklacht indienen tegen de staat, indien hij/zij meent dat de overheid tekort is geschoten, b.v. door een genotsmiddel, dat potentieel dodelijk is, niet te verbieden. Zo'n aanklacht maakt echter, om meerdere redenen, geen schijn van kans.

1. de burger zelf is primair verantwoordelijk voor zijn/haar gezondheid.
Zo wordt het gebruik van softdrugs in ons land gedoogd, hoewel iedereen weet dat deze middelen, bij veelvuldig en langdurig gebruik, schadelijk kunnen zijn voor je gezondheid. Een ander voorbeeld: het is algemeen bekend dat mensen die vaak onder de zonnebank gaan, een verhoogd risico lopen op huidkanker. De overheid kan daarvoor waarschuwen (en doet dat ook), maar zonnebanken en zonnestudio's zijn niet verboden. En hoewel er jaarlijks in ons land talloze ongelukken gebeuren door alcohol, en langdurig en veelvuldig alcoholgebruik schadelijk is voor onze gezondheid, zijn ook alcoholische dranken niet verboden. Wel vindt een ontmoedigingsbeleid plaats via overheidscampagnes.

2. Bij longkanker is nooit onomstotelijk te bewijzen dat deze ziekte is veroorzaakt door tabaksrook. Er zijn talloze factoren die bij het ontstaan van longkanker een rol kunnen spelen, zoals luchtverontreiniging, cadmium, kookrook en asbest (bron 1 en 2).

In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw bestonden er bij velen hoge verwachtingen van het optreden van de overheid. De overheid moest alles regelen en haar burgers beschermen tegen alle mogelijke risico's. Die tijd ligt inmiddels achter ons. Anno 2016 zijn en blijven burgers zelf in de eerste plaats verantwoordelijk voor hun eigen gezondheid en welzijn. Wel blijft de staat waarschuwen tegen de gevaren van het roken. Dat doet de overheid al sinds de 70-er jaren.

Mede omdat een aanklacht tegen de staat geen enkele kans van slagen heeft, is een 43-jarige longkankerpatiënte onlangs een rechtszaak gestart tegen de tabaksindustrie (bron 3). De meningen over de kans van slagen van deze procedure lopen zeer uiteen.

Je kunt niet alle verantwoordelijkheid aan het adres van de overheid schuiven. Want in de eerste plaats schaf je zelf het tabaksproduct aan, je steekt het zelf aan en op èn je ademt het zelf vrijwillig in.

Dat de overheid de macht heeft het product te verbieden, wil nog niet zeggen dat ze aansprakelijk is voor de (schadelijke) gevolgen van het gebruik. Nog even afgezien van het feit dat de verkoop van tabaksartikelen de overheid vele miljoenen oplevert.

Het is in Nederland gelukkig niet zoals in Amerika, waar men vele miljoenen van de tabaksindustrie; ik zou bijna zeggen, afperst wegens geleden lichamelijke schade. Men heeft hier een grote eigen verantwoordelijkheid die men geacht wordt te gebruiken.

De overheid aansprakelijk stellen voor een ernstige ziekte die bijna rechtstreeks een gevolg is van het roken, kun je misschien wel doen, maar het heeft, zoals het andere antwoord terecht aangaf, totaal geen zin.

Groet,
Ton

Een aanklacht in die vorm heeft weinig kans van slagen
Het probleem zit in jouw uitgangspunt: 'De overheid zou immers het beste met haar bevolking voor moeten hebben en deze moeten beschermen.'
Een rechter mag namelijk alleen oordelen op basis van wetten, verdragen, en jurisprudentie, niet op basis van vage uitgangspunten. Vooral, omdat niet iedereen het met dit uitgangspunt eens is, vooral meer liberale/libertaire denkers vinden helemaal niet dat de overheid (dwingende) bescherming moet opleggen, maar mensen zelf moet laten beslissen.

Of je de staat kunt aanklagen hiervoor weet ik niet. Er loopt op dit moment wel een zaak tegen de tabaksindustrie. Gestart door Anne Marie van Veen (43) die op haar 15de begon met roken en nu uitgezaaide longkanker heeft. Je kunt haar steunen via haar website.