Waarom moet je betalen voor een paspoort terwijl het eigendom is van de staat?

Je betaalt voor de service die de staat der Nederlanden levert: het gebruik dat je van het paspoort kunt maken: als identificatiemiddel, om ermee te reizen en als bewijs van je Nederlanderschap. Er wordt veel geld uitgegeven aan detectie van vervalsing, het voorkomen van misbruik van deze service en aan het voorkomen dat personen die daar geen recht op hebben, de service toch gebruiken. Voor die kosten betaal je als legitieme gebruiker van het paspoort. Dat het paspoort formeel staatseigendom blijft, is om oneigenlijk gebruik beter aan te kunnen pakken.

Zo zou je een paspoort, als dat werkelijk prive-eigendom was, kunnen verkopen wat immers mag met prive-goederen. Daarmee zou je niet alleen je Nederlanderschap verliezen, maar tevens identiteitsfraude plegen. Aangezien men fraude zo veel mogelijk wil belemmeren en voorkomen wordt het paspoort nooit prive-eigendom. Al was het maar om de mensen niet in verleiding te brengen (dat dit illegaal toch wel eens gebeurt, kan nooit geheel worden voorkomen, maar het wordt met alle mogelijke middelen bestreden).

Op soortgelijke wijze betaalt men ook wegenbelasting en rioolgeld: zowel de weg als het riool zijn niet van jou, maar je gebruikt ze en om ervoor te zorgen dat ze in goede staat blijven, is onderhoud nodig, waarvoor je betaalt.