Waarom heeft het staatshoofd in Nederland geen macht?

Onze huidige staatsbestel waarin de macht bij het parlement ligt en ministers de wetten maken stamt uit 1848. In die tijd heerste overal in Europa een revolutionaire stemming en werd menig dictatoriaal regerend vorst met geweld verdreven. Uit angst dat hem dit ook zou overkomen stemde onze toenmalige koning Willem II in met de grondwetswijziging die de machtsverhoudingen wijzigde.

Van koninkrijk tot democratie:

In 1813 vertrokken de Fransen uit Nederland, nadat zij vanaf 1795 ons land hadden bestuurd. Korte tijd later werd Nederland een koninkrijk, onder koning Willem I, een lid van de familie van Oranje. Een koninklijke familie dus. Voortaan was de koning de baas in Nederland. Nederland werd voortaan geregeerd zoals de landen om ons heen, onder een eigen dynastie: Het Huis van Oranje-Nassau.

De koningen Willem I en Willem II voelden nauwelijks voor enige invloed van het volk. Zelfs de ministers hadden heel weinig te vertellen. De koning bepaalde wat er gebeurde.
Op den duur ontstond er verzet tegen deze gang van zaken. Mensen die het bestuur van het land wilden veranderen vonden dat de koning niet alle macht mocht hebben. Ze vonden dat het parlement meer te zeggen moest krijgen. Ze wilden daarom een echte constitutie, dat is een ander woord voor grondwet. Met daarin de rechten en plichten van volk en vorst. In 1848 kreeg de leider van deze groep, Thorbecke, de opdracht van de koning om een nieuwe grondwet te maken. De koning was namelijk bang dat er anders misschien wel eens een revolutie uit zou breken. Op deze manier wilde hij die revolutie voorkomen.

Het gevolg van die nieuwe grondwet was dat de koning veel van zijn macht verloor aan de ministers. De ministers op hun beurt werden afhankelijk van de medewerking van het parlement. De belangrijkste regel uit die grondwet luidde: 'De koning is onschendbaar, de ministers zijn verantwoordelijk.'
Het parlement begon een echt parlement te worden, zoals wij dat tegenwoordig kennen. Dus: wetsontwerpen goedkeuren, begrotingen goedkeuren enz. enz.
Wel probeerde de koning natuurlijk zoveel mogelijk van zijn macht te behouden ten koste van parlement en ministers. Maar op den duur lukte dat niet meer.

In 1868 weigerde het parlement met een minister samen te werken. De koning vond het een goede minister. Na veel geharrewar trok de koning aan het kortste eind, de minister werd ontslagen. Vanaf dat jaar mengt de koning zich niet meer in zaken tussen ministers en parlement. Daarmee werd Nederland een constitutionele parlementaire monarchie.
Dat is een hele mond vol en daarom herhalen we het nog maar eens: 'een constitutionele parlementaire monarchie.' Uitleggen doen we het natuurlijk ook.