waarom moeten kamerleden hun zetels niet teruggeven bij vertrek uit hun partij ?

Het gaat hier om gekozen volksvertegenwoordigers: uiteindelijk zijn het bepaalde mensen die plaatsnemen op die zetel. Een partij kan dan niet zomaar besluiten om daar iemand voor in de plaats te zetten die niet op de lijst stond en die misschien nooit verkozen zou zijn als dat wél het geval was geweest.

Het gebeurt natuurlijk wel, bijvoorbeeld bij ziekte of zwangerschap, dat een kamerlid (tijdelijk) wordt vervangen door een lid van diezelfde partij. Maar wanneer mensen uit een fractie stappen, is het ingewikkelder: er is veelal een meningsverschil of conflict met de rest van de fractie, en er ontstaat een afsplitsing van één of meer kamerleden. Een kamerlid kan er in zo'n geval voor kiezen om de zetel op te geven, dus terug te geven aan de partij, maar dat hoeft niet: een kamerlid kan en mag besluiten om gewoon verder te gaan in de kamer. Dat is belangrijk voor de onafhankelijkheid van een kamerlid: zo worden kamerleden geacht om in veel kwesties mee te stemmen met zijn of haar fractie, maar een kamerlid mág daarvan afwijken en een stem uitbrengen dat in tegenstelling is met het standpunt van de partij. Wanneer dit niet mogelijk zou zijn, kan een kamerlid niet meer volledig afhankelijk zijn. Dat geldt ook voor het op moeten geven van de zetel: als het zo zou zijn dat deze altijd terug gaat naar de partij waar iemand uit komt, zou dat ten koste gaan van de onafhankelijkheid en soevereiniteit van een individueel kamerlid.

De tweede kamer is in ons systeem de hoogste politieke autoriteit: de ministers, staatssecretarissen en ook de premier leggen verantwoording af over hun politiek handelen aan de 2e kamer: onze vertegenwoordigers. Om ervoor te zorgen dat deze rechtstreeks gekozen volksvertegenwoordiging ook echt die macht blijft behouden, moet een zetel vergeven worden aan een kamerlid, en niet zomaar aan een partij. Als een kamerlid dat uit de fractie stapt altijd zijn zetel terug zou moeten geven, komt er veel te veel macht te liggen bij het partijbestuur: dat kan dan besluiten elk kamerlid met een afwijkende mening te lossen, en de zetel over te laten nemen door iemand die precies doet wat zij zeggen. Maar een partijbestuur is niet gekozen door het volk, en de tweede kamer wél. Daarom moeten er regels zijn die garanderen dat de volksvertegenwoordigers daadwerkelijk onafhankelijk kunnen zijn. Voor een goede democratie is het nu eenmaal nodig dat zgn. dissidenten kunnen bestaan, en niet gelijk worden afgevoerd.