Waarom geniet de koning onschendbaarheid?

De koning geniet onschendbaarheid omdat hij onpartijdig is en moet zijn. Hij staat boven de partijen.

Op http://www.koninklijkhuis.nl/nieuws/nieuwsberichten/2000/september/notitie-het-koningschap/ wordt het duidelijk uitgelegd:

"Sedert de grondwetsherziening van 1848 geldt (...)voor [de betrokkenheid van de Koning bij staatsrechtelijke aangelegenheden] het constitutionele beginsel "De Koning is onschendbaar; de ministers zijn verantwoordelijk" (artikel 42, tweede lid, van de Grondwet). Dit houdt in dat voor het handelen van de Koning de ministeriële verantwoordelijkheid geldt. Daarmee waarborgt de Grondwet een sluitend stelsel van verantwoording en parlementaire controle."

"Artikel 42, tweede lid, van de Grondwet drukt in de formulering "De Koning is onschendbaar, de ministers zijn verantwoordelijk" kernachtig uit dat de Koning niet beschikt over zelfstandige staatsrechtelijke bevoegdheden. In zijn staatsrechtelijke functie is hij de onschendbare component van de regering, voor wie de ministers verantwoordelijk zijn. De Koning zal zich bij de uitoefening van zijn functie bewust zijn van het gegeven dat de ministers verantwoordelijk zijn en daarnaar handelen. Binnen deze beperking zal de Koning zich laten leiden door de aan de Britse staatsrechtgeleerde Bagehot ontleende rechten "to be consulted, to encourage, to warn" (het recht om geraadpleegd te worden, aan te moedigen en te waarschuwen). Het recht van de Koning geraadpleegd te worden, omvat tevens het recht te worden ingelicht. Het regelmatig overleg tussen de Koning en de minister-president, resp. de andere ministers, is hierop gericht."

"De Koning maakt deel uit van de regering. Daarmee wordt inhoud en betekenis gegeven aan de functie die het koningschap in ons maatschappelijk bestel vervult. Deze deelname aan de regering brengt met zich mee dat de Koning goed geïnformeerd is. Binnen het geschetste constitutionele kader van onschendbaarheid en ministeriële verantwoordelijkheid kan de Koning bovendien, juist vanuit diens ongebonden en onpartijdige positie, met vragen en opmerkingen een waardevolle rol vervullen binnen de regering. Deze plaats en positie van de Koning binnen de regering heeft een duidelijke positieve waarde en betekenis voor bestuur en samenleving (...)."

De Koning zal vanwege de ministeriële verantwoordelijkheid voor zijn gedrag voortdurend zeer voorzichtig moeten optreden. Gelukkig zijn de staatshoofden van Nederland zich hiervan steeds zeer bewust geweest.

De koning is als functie onschendbaar in staatrechterlijke zin. De ministers zijn in dat verband verantwoordelijk voor wat de koning doet. Als individu is de koning niet onschenbaar. Het idee achter de grondwet is dat als de koning buiten het recht handeld bijvoorbeeld een moord pleegt) hij daarme het koningschap en dus zijn onschendbaarheid verliest (Thorbecke).

Tegenwoordig wordt dat vertaald als dat de koning als hij buiten de wet handelt hij op dat punt niet onschendbaar is.

Onschendbaarheid is nodig omdat je feitelijk wilt dat er geen beperkingen in de handelsmogelijkheden van de koning (of staatshoofd) zijn. Het kan namelijk voorkomen dat er besluiten genomen moeten worden uit algemeen belang die nadelige consequenties hebben. Wat je niet wilt is dat deze besluiten niet genomen worden vanwege dat de beslisser bang moet zijn dat hij de rest van zijn leven achtervolgd wordt met reachtzaken of anderszins voor het nemen van dat besluit.

Onze democratie heeft voldoende middelen en contructies in zich om op die manier de koning toch niet volledige vrijheid te geven. Er zijn landen waar dat minder is. Ene Berlusconi is in Italie de helft van zijn regeerperiode bezig geweest wetgeving te creeren die hem moest behoeden voor straffen voor allerlei louche zaken waar hij betrkooen is geweest en dat is hem (voor een deel) gelukt.