hoe verloopt het proces van stembiljet tot zitting nemen in de tweede kamer?

Als de stembureaus op de verkiezingsdag om 21.00 uur sluiten, worden de stemmen geteld. Het Centraal Stembureau in Den Haag verzamelt de uitslagen van de plaatselijke stembureaus, telt deze op en stelt de uitslag van de verkiezingen vast.

Het Centraal Stembureau stelt uiteindelijk vast hoeveel zetels elke partij krijgt. Daarna wordt bepaald welke kandidaten die zetels toegewezen krijgen. Dit gebeurt in de volgorde van het aantal op hen uitgebrachte stemmen. In de praktijk krijgt de lijsttrekker de meeste stemmen en haalt maar een klein aantal kandidaten het benodigde aantal voorkeursstemmen om in de Kamer te komen. De meeste kandidaten krijgen dan ook een zetel op grond van hun plaats op de lijst.

In ons kiesstelsel komt een partij pas in de Kamer als die partij de zogenoemde kiesdeler haalt. De kiesdeler is het minimum aantal stemmen dat nodig is om één zetel in de Tweede Kamer te halen. De kiesdeler is het totaal aantal geldig uitgebrachte stemmen gedeeld door 150, het aantal Tweede Kamerzetels.

De verdeling van zetels komt meestal niet precies uit. Er blijft eigenlijk altijd wel een rest over. De restzetels voor de Tweede Kamer worden verdeeld volgens het systeem van de grootste gemiddelden. Om hiervoor in aanmerking te komen, moet een partij tenminste één zetel hebben behaald.

De voorzitter van het Centraal Stembureau brengt de gekozen Kamerleden na de verkiezingen officieel op de hoogte van hun benoeming. De Kamerleden laten daarop weten of zij hun benoeming aanvaarden.

De gekozen Kamerleden geven een uittreksel uit het bevolkingsregister aan de Tweede Kamer en geven aan of zij ‘openbare betrekkingen’, zoals een baan of bestuursfunctie, hebben. Die mededelingen samen heten de geloofsbrieven. De geloofsbrieven worden onderzocht door de Commissie voor het Onderzoek van de Geloofsbrieven van de Tweede Kamer. Hierin zitten Kamerleden uit de ‘oude’ Tweede Kamer. Deze commissie gaat ook na of de verkiezingen naar behoren zijn verlopen. Dat doet de commissie door de verslagen van alle stembureaus te bekijken.

De voorzitter van de Commissie voor het Onderzoek van de Geloofsbrieven brengt in de Tweede Kamer verslag uit van het onderzoek naar de geloofsbrieven. Dat gebeurt tijdens de laatste vergadering van de Tweede Kamer in de oude samenstelling. Daarna worden alle nieuwe en opnieuw gekozen Kamerleden in de volgende vergadering door de Voorzitter beëdigd.

Ieder Kamerlid legt bij de beëdiging de eed of de belofte af.